Ermənilər nədən bu qədər ora-bura köçüblər?
Ermənilərin köçürülməsi, daha dəqiqi, Türkiyə, İran, Azərbaycan, Gürcüstan, İraq, Suriya arealında yer dəyişdirmələri barədə ermənilərin özü tərəfindən yazılmış mənbələri oxuyanda adamın üzünə yalan fışqırır.
Tarixi saxtalaşdırmaqda bir can olan erməni tarixçilər rəqəmləri, toponimləri, faktları elə qarışdırıblar ki, özləri də baş açmayacaq qədər dolaşıqlıq yaradıblar. Onlar bu yalan-palan iddiaların üstünə əldəqayırma xəritələr də əlavə ediblər. Həmin xəritələrə baxanda belə çıxır ki, Türkiyənin yarısı, İranın üçdə biri, Azərbaycanın Dərbənddən Kəlbəcərə, Sabirabaddan Qazağa qədər olan hissəsi, Gürcüstanın yarısı, bir sözlə, haraya erməni ayağı dəyibsə, oraların hamısı onlara məxsus olub.
Regionun ən böyük xalqı özləri olubmuş və “Böyük Ermənistan” adlı dövlətləri varmış.
Saxta erməni xəritəsi.
Sonra monqol-tatarlar gəlib, onları zülm edib, ora-bura köçürüb, daha sonra Əmir Teymurun ordusu ermənilərə gün verməyib və “bu böyük xalqı” 50 min-50 min başqa ölkələrə sürgün edib. Şah Abbas, Nadir şah, türk sultanları onları elədən-beləyə, belədən-eləyə köçürüblər. Ermənilərin iddiası belədir.
Regionumuzun qədim və orta əsrlər tarixinə nəzər salanda İran-Turan savaşları, Səvəvi-Osmanlı müharibələri, Əfşar-Osmanlı çəkişmələri, Osmanlı-Qacar ixtilafları görürük, amma orada tərəf olaraq erməni adı keçmir, keçəndə etnik azlıq kimi, gah bu, gah o biri dövlətin mərhəmətinə sığınan tayfalar kimi keçir. Özü də onlardan bəhs edərkən adları hansısa ordunun bel sütununu, zərbəçi qüvvəsini təşkil edən döyüşkən tayfalar kimi yox, əsasən sənətkarlıqla məşğul olan topluluq kimi çəkilir.
Daha bir saxta erməni xəritəsi - hər yan Ermənistandır.
Erməni tarixçilər Nadir şahın dövründə ermənilərin İrəvandan Dərbəndə qədər uzanan vilayətə köçürülməsini, kompakt yaşadıqlarını qeyd edirlər, amma nəyə görə Nadirin ölümündən sonra yaranan İrəvan, Gəncə, Quba, Qarabağ, Naxçıvan xanlıqlarının heç birində hakim mövqe tuta bilmədiklərinin, heç olmasa, kiçik bir məliklik təsis etməyi bacarmadıqlarının üstündən sükutla keçirlər. Bu region Rusiya tərəfindən işğal edilərək quberniyalara bölündükdə də ermənilər uzun illər heç bir quberniyada üstün mövqedə olmayıblar.
Rus imperiyasının quberniyaya
çevirdiyi keçmiş xanlıqlarımızın xəritəsi.
Ermənilərin iddiasına görə, Ağa Məhəmməd şah Qacarın ölümündən sonra 700 erməni ailəsi Qarabağdan Gürcüstanın indiki Bolnisi rayonuna köçürülübmüş. 1795-ci ildən 1827-ci ilə qədər İrəvan xanlığından Gürcüstana 20 min erməni ailəsi aparılıbmış. Köçürülməyə aid bütün rəqəmlər yuvarlaqdır – 1000, 7000, 20 000, 40 000, 50 000 və s. Hamısı da ona xidmət edir ki, oxuyanlarda adları çəkilən tarixi ərazilərin məhz ermənilərin əzəli torpaqları olduğuna dair qənaət hasil olsun.
Qacar (İran) dövləti ilə Rusiya arasında imzalanan Türkmənçay müqaviləsindən sonra Arazın bu tayına köçürülən ermənilər barədə salnamələrdə yer alan faktları şərh edən ermənilər iddia edirlər ki, S.N.Qlinkanın bəhs etdiyi 40 min erməninin 3 mini Zəngəzurda məskunlaşıb, mini isə Qarabağda, indiki Ağdərədə yerləşdirilib. (Bəs yerdə qalan 36 mini necə olub – bunun üstündən keçirlər). 1978-ci ildə Marağa ermənilərinin Ağdərənin Marağa (indiki Şıxarx) kəndinə köçürülməsinin 150 illiyinin qeyd edilməsini, kənddə bu münasibətlə abidə qoyulmasını (sonradan bilə-bilə söküblər ki, ermənilərin buraya gəlmə olmalarının izi olmasın) danmağın mümkün olmadığını anlayan erməni tarixçilər qeyd edirlər ki, onlar repatriantlar (yəni öz tarixi yurdlarına geri dönənlər) olublar.
Ermənilərin Marağadan Şıxarxa
köçürülməsinin 150-ci ildönümünə qoyulmuş abidə.
Bütün bunları qeyd edərkən ermənilər rəqəmləri o qədər şişirdirlər ki, bölgədə ən çoxsaylı millət olduqları anlaşılır. Bəs necə olub ki, yerli, aborigen əhali olduqları, kompakt yaşadıqları halda, dövrün hökmdarları tərəfindən gah o, gah bu ölkəyə köçürülüblər, sürgün ediliblər? Bu qədər çox idilərsə, ciddi müqavimət göstərə bilərdilər.
Bunu sağlam məntiqlə izah etmək mümkün deyil. Bir də dünyada cəmi 1 milyard insanın yaşadığı dönəmlərdə ermənilərin sayı bu qədər çox olubsa, o zaman onların indiki sayı dünyada 100 milyonu aşmalıydı (ancaq bu gün 10 milyon civarındadırlar və demək olar ki, əlverişli iqlimə malik bütün ölkələrə yerləşiblər).
Daha bir məsələ. Əgər iddia etdikləri yerlərin hamısı doğrudan da tarixi erməni məskənləriydisə, nədən Sovet Ermənistanı o tarixi toponimlərin adını ötən əsrin 60-70-ci illərində kütləvi şəkildə dəyişdirdi? Söhbət onlarla şəhər və yüzlərlə kəndin qədimi adlarının erməniləşdirilməsindən gedir. Hamamlını Spitak adlandırmaq deyil ki... Arxivlər var. (Bu interkativ xəritədə isə bütün toponimlər adbaad göstərilib - https://realmap.az/web/page/azerbaydzhanskie-toponimi-v-armenii).
Ermənilərin rəqəmləri şişirtməsinin daha bir örnəyi 1918-ci ildə Şuşada baş verən etnik qarşıdurmada 30 min erməninin öldürüldüyü iddia etmələridir. Əsl həqiqət isə budur ki, Şuşanın binəsi qoyulandan ta işğal olunduğu 1992-ci ilə qədər şəhərdə ən çoxu 10 min adam yaşayıb. Bu kiçik şəhərdə 30 min adamın nəinki öldürülməsi, hətta yaşaması belə mümkün deyil – xüsusilə də 104 il əvvəl.
Görəsən, necə olub ki, ölkə ərazisində yaşayan bütün etnik azlıqlar (talışlar, ləzgilər, avarlar, tatlar, saxurlar, qırızlar, udinlər) yerində qalıb, ancaq hökmdarlar yalnız erməniləri ora-bura köçürüblər?
Bu sualın cavabını ermənilərin öz milli xüsusiyyətlərində axtarmaq lazımdır. Düzdür, orta əsrlərdə hökmdarlar əhalinin bir qismini başqa ölkələrə köçürməyə meylli olublar, amma bu o qədər də yayğın olmayıb. Əsas odur ki, birincisi, ermənilər özləri yaxşı həyat dalınca başqa ölkəyə köçməyə həmişə hazır olublar. Onların o xasiyyətləri bu gün də qalır. Məsələn, sovet dövründə 3 milyon 500 min erməninin yaşadığı Ermənistanda hazırda real olaraq 1 milyon 500 min erməni yaşayır. Biz 7 milyondan artıb 10 milyon olmuşuq, onlar azalıb 2 milyondan aşağı düşüblər. Çünki “harada günümüz xoş keçir, ora bizə vətəndir” prinsipi ilə hərəkət edirlər və daimi olaraq çamadan ovqatındadırlar.
İkincisi isə belə anlaşılır ki, ermənilər məskunlaşdıqları areallarda öz qonşuları ilə, başqa millətdən, dindən olan etnik qruplarla yola getməyiblər, nə onların içində barınıblar, nə də öz içlərində kimsəni barındırıblar və bu üzdən tez-tez qanlı münaqişələrə və kütləvi köçə məruz qalıblar. Bunun bariz nümunəsi indi də görünür: Ermənistan monoetnik dövlətdir, bu ölkədə ermənilərdən və assimlyasiyaya uğradılmış, erməniləşdirilmiş yezidi kürdlərdən (o da cüzi azlıq şəklində) başqa bir millət yaşamır. Ermənilərin yaşadığı digər ölkələrdə (məsələn, Gürcüstanda, Rusiyanın ayrı-ayrı federal subyektlərində) isə vaxtaşırı milli münaqişələrə meylli olmaları, özləri üçün ayrıcalıq tələb etmələri, üstəlik, sığındıqları dövlətin üzünə ağ olmaları göstərir ki, bu xalqın etnik uyuşmazlıq problemi var. Ancaq erməni tarixçilər bunun da üstündən sükutla keçirlər, vurğunu yalnız köç faktının üstünə salırlar, köçün və ya köçürülmənin səbəblərindən danışmırlar, danışanda da bütün günahı qəddar hökmdarların üstünə atırlar.
Bir sözlə, belə bir cığal, əsəbi, kinli, özünü həmişə haqlı sayan, başqa xalqları xor görən, özlərindən aşağı sayan, ifrat şovinizmə yuvarlanmış bir toplumla qonşuyuq. Nə özləri düz-əməlli, asudə, firavan yaşaya bilirlər, nə də bizə imkan verirlər.
Ermənilər bircə şeyi düz deyirlər ki, qədim xalqdırlar, amma əksəriyyət etibarilə elə qədimdə də qalıblar, mağara qəbiləsi təfəkküründən qurtula bilmirlər.
Musavat.com
20.09.2022. / 15-50.
