TÜRKİYƏ DAXİLİ İŞLƏR NAZİRİNDƏN ŞOK AÇIQLAMA

“İran, Suriya, İraq və Ermənistan PKK-ya dəstək verir”

Dünən İran parlamentinin sədri Əli Laricani Ankarada olduğu saatlarda Türkiyənin daxili işlər naziri İdris Naim Şahin şok açıqlama verib. Lent.az-ın verdiyi məlumata görə, milliyətçi mövqeyi ilə seçilən İdris Naim Şahin “TRT Haber” telekanalına açıqlamasında deyib ki, İranın PKK terror təşkilatına dəstək verdiyini bilirlər.

İdris Naim Şahin bildirib ki, Şemdinlidə, Yüksekovada döyüşlərdə yaralanan PKK terror təşkilatının üzvlərinin İrandakı xəstəxanalarda müalicə aldıqları məlumdur: “Terrorçuların ifadələri də zatən bu məlumatları təsdiqləyir. İran hazırda ən azı PKK terror təşkilatının fəaliyyətinə göz yummaqla terror təşkilatını dəstəkləyir. İranla bərabər, Suriya, İraq və Ermənistan da PKK-nı dəstəkləyir”.

İdris Naim Şahin ilk dəfə diplomatik tərzi bir kənara qoyaraq, açıq şəkildə PKK terror təşkilatını dəstəkləyən ölkələrin adlarını açıqlayıb və bu ölkələrin terror təşkilatını dəstəkləməsi barədə Türkiyədə dəqiq məlumatların olduğunu söyləyib...

" SADVAL" XORTLADI

Rusiyanın Azərbaycana qarşı daha bir məkrli addımı

Separatçı-terrorçu təşkilat “Milyarderlər ittifaqı” ilə təxminən eyni vaxtda Mahaçqalada gizli təsis olunub, xəbəri isə indi yayılıb; Kreml Bakıya təzyiq göstərmək üçün separatizm kartını da işə salır, Dağıstanın Azərbaycanla həmsərhəd meşələrində böyük sayda hərbi qüvvə hazır vəziyyətdə gözləməkdədir.

Rusiyanın Azərbaycana qarşı təzyiq göstərmək və ölkəmizlə bağlı hansısa planlarını reallaşdırmaq üçün daha bir məkrli planı üzə çıxıb. Məlum olub ki, Moskvada bu ilin sentyabrında bir qrup nüfuzlu azərbaycanlı oliqarxın bir araya gəlməsinin ardınca 90-cı illərin əvvəllərində Azərbaycan ərazisində terror hücumları həyata keçirən separatçı “Sadval” hərəkatı da “xortlayıb”. Maraqlıdır ki, “Sadval”ın təsis konfransı sentyabrda olsa da hərəkatın yenidən fəaliyyətə başladığı haqda xəbərlər ləzgi KİV-ləri tərəfindən ancaq bugünlərdə yayılıb. Şimali Qafqazda mənzillənən “Kavkazskaya politika” saytı “Sadval” hərəkatının bərpası ilə bağlı geniş material dərc edib. Saytın məqaləsində deyilir: “Rəsmi Bakının ən dəhşətli gecə yuxularından biri gerçəkləşir.

Sentyabrın sonlarında Dağıstanda post-sovet məkanında ən faciəvi ictimai layihələrdən biri bərpa edilib. Söhbət Ləzgi Milli Hərəkatı ”Sadval"dan gedir".

***

Sayt qeyd edir ki, Rusiyada bu hadisəyə xüsusi əhəmiyyət verməyiblər. Azərbaycan hakimiyyətində isə bu xəbər ildırım sürəti ilə yayılıb. Çünki Azərbaycanın müstəqillik əldə etməsindən bu yana “Sadval” rəsmi Bakı tərəfindən gənc dövlətə ən ciddi təhdidlərdən biri kimi qəbul olunurdu. Xatırladılır ki, bu hərəkatın fəalları 90-cı illərin ortalarında Bakı metrosunda terror aktı törətməkdə, erməni xüsusi xidmət orqanlarına əməkdaşlıq etməkdə və digər əməllərdə ittiham olunublar. Təşkilatın ölkə ərazisində fəaliyyəti qadağan olunub. “İndi isə belə görünür ki, Bakı üçün ləzgi təhlükəsi ilə mübarizənin yeni mərhələsi başlayır”-deyə, məqalədə bildirilir.

***

Bildirilir ki, “Sadval”ın xortlaması birdən-birə baş verməyib və Rusiya buna neçə vaxtdır hazırlıq görürdü. Belə ki, bu il iyun ayının 18-də Moskvada “President Hotel”in binasında “Rusiya və Azərbaycan sərhədləri ilə ayrılan ləzgi və avar xalqlarının hüquqları” mövzusunda beynəlxalq konfrans keçirilib. Konfransa rəsmi Moskvanın dəstək verdiyi məlumdur. Həmin konfrans Azərbaycanda hökumətyönlü KİV-lər tərəfindən “separatçılığın qızışdırılması və ölkənin ərazi bütövlüyünün təhdid edilməsi” kimi reaksiya verilib. Daha sonra iyulun 20-də Mahaçqalada ləzgi ictimaiyyəti nümayəndələrinin toplantısı olub. Toplantıda müzakirə edilən əsas məsələ Dağıstanın yerli qanunvericliliyi və Rusiya qanunları əsasında ləzgi xalqlarının maraqlarının və hüquqlarının qorunması idi. Toplantıda müxtəlif ləzgi təşkilatlarını təmsil edən 39 nümayəndə, o cümlədən “Hacı Davud” regional hərəkatının, “Ləzgilər” fondunun, Ləzgi Xalqları Ağsaqqalları Şurasının, habelə Azərbaycanın Xaçmaz rayonu ərazisində yerləşən, 2010-cu ildə sərhədlərin delimitasiyasına dair dövlətlərarası müqavilə əsasında Azərbaycanın tərkibinə verilən ləzgi kəndləri Xrax-Oba və Uryan-Obanın təmsilçiləri iştirak edib. Lakin sayt yazır ki, həmin qapalı toplantıda məqsəd əslində “Sadval”ın bərpası olub.

***

Hərəkat sentyabrın 21-də Mahaçqalada qapalı konfransda yenidən təsis olunub, ancaq ləzgi KİV-ləri “Sadval”ın təsis olunması barədə bu yaxınlarda xəbər yayıblar. (Olduqca ilgincdir ki, mətbuatda “Milyarderlər ittifaqı” adı alan, Rusiyadakı bir çox nüfuzlu azərbaycanlı milyarderlərin və oliqarxların birləşdiyi Ümumrusiya Azərbaycan Təşkilatları İttifaqı ilə təxminən eyni vaxtda təsis olunub-red). “Sadval”ın sədri bu hərəkatın keçmiş fəallarından Nazim Hacıyev seçilib. Bildirilir ki, N.Hacıyev Dağıstanın cənubundakı məşhur ləzgi kəndi Kuruşun sakinidir. 1961-ci ildə Dağıstan mexanika texnikumunda oxuyarkən ləzgi xalqlarının birləşməsi ideyası ətrafında təbliğata başlayıb. 1967-ci ildə gizli fəaliyyət göstərən “Ləzgi muxtar respublikası” yaradıb, bu gizli təşkilat 1976-cı ilə qədər fəaliyyətdə olub. 90-cı illərin əvvəllərində N.Hacıyev “Sadval” separatçı hərəkatının idarə heyətinin üzvü seçilib, eyni zamanda Qafqaz Xalqları Konfransının İdarə Heyətinin üzvü olub. Qafqazdakı münaqişə ocaqlarında tez-tez görünüb.

***

“Kavkazskaya politika” saytı “Sadval”ın yeni rəhbərliyindən müsahibə almağa müvəffəq olub. N.Hacıyev sayta deyib ki, “Sadval”ın əsas məqsədi ləzgiləri birləşdirməkdir: “Biz istəyirik ki, ləzgilər Rusiyada və Azərbaycanda yaşayan digər xalqlarla eyni hüquqlara malik olsunlar”. Onun sözlərinə görə, xüsusən Azərbaycanda ləzgilərin və ləzgidilli xalqların hüquqlarını müdafiə edəcəklər, onların digər xalqlarla eyni hüquqlara malik olmasına nail olmağa çalışacaqlar. “Biz burada Dağıstanda qardaş xalqlarıq. Dağıstan hökuməti insanların həyatını yaxşılaşdırmaq üçün nəsə etməyə çalışır, ancaq həmişə buna müvəffəq olmur. Mən görürəm ki, bizdə gənc rəhbərlik var, lakin Azərbaycanla anlaşmaq onların gücündə deyil”-deyə, separatçı təşkilatın yeni rəhbəri bildirib. N.Haciyev daha sonra Azərbaycanda “ləzgilərin hüquqlarının pozulmasından” danışıb, ləzgi dilində məktəblərin, radio və televiziyanın olmadığını bildirib. Ləzgilərin assimilyasiyaya məruz qaldığını iddia edib. “Ləzgidilli xalqları artıq azərbaycanlı kimi siyahıya alırlar. Bu siyasət Azərbaycanda digər xalqlara-talışlara, kürdlərə, avarlara qarşı də həyata keçirilir”-deyə, “Sadval” rəhbəri bildirib. Lakin N.Hacıyev deyib ki, “Sadval”ın Azərbaycanda yenidən fəaliyyətə başlayıb-başlamayacağı “böyük sual”dır. “Rusiyada isə biz böyük dəstək görürük, xalq bizi dəstəkləyir. Mən Rusiya hakimiyyətinin də bizi dəstəkləməməsi üçün heç bir səbəb görmürəm. Biz ancaq konstitusiya və qanunlar çərçivəsində işləyəcəyik”-deyə o əlavə edib.

***

Rusiyadakı Federal ləzgi milli-muxtariyyətinin prezidenti Arif Kərimov da sayta açıqlamasında “Sadval”ın bərpasını alqışladığını deyib. Onun iddiasına görə, ləzgilər Azərbaycanda saylarına görə ikinci xalqdır, ancaq azsaylı etnik qrup hesab edilir. “Rusiya və Azərbaycanın sərhədyanı rayonları arasında əməkdaşlıq yaratmaq lazımdır, təhsili inkişaf etdirmək, ləzgi məktəblərini dərsliklərlə təmin etmək vacibdir. Ümid edirəm ki, ”Sadval" bu istiqamətdə fəaliyyət göstərəcək" deyə A.Kərimov bildirib. Onun fikrincə, ləzgi xalqının problemini Rusiya hakimiyyəti ilə əməkdaşlıq şəraitində həll etmək lazımdır. Azərbaycanda ”Sadval"ın bərpasına reaksiya mənfi olacaq. Hücumlar, onun üzvlərinə qarşı ittihamlar başlayacaq, onları Rusiya, Ermənistan xüsusi xidmət orqanları ilə əməkdaşlıqda ittiham edəcəklər. Yəqin ki, Azərbaycan KİV-lərində də neqativ reaksiyalar başlayacaq. Çünki ləzgiləri orada dövlətçiliyə təhlükə hesab edirlər"-deyə, A.Kərimov əlavə edib.

***

Digər ləzgi təşkilatı, “Hacı Davud” regional ictimai birliyinin sədri Nadir Əhmədov isə “Sadval”ın bərpasının aktuallıq kəsb etmədiyini deyir. O xatırladır ki, 90-cı illərdə bu hərəkat özünü doğrultmadı. “Öz adını nüfuzdan saldı, əhali arasında ”Sadval" mənfi qəbul olunur. Hesab edirəm ki, Dağıstan hakimiyyəti də bundan sevinmir. Dağıstanda tək “Sadval” adını çəkmək çoxlu neqativlərə səbəb olur. Bu hərəkatda əsasən təxribatçılar cəmləşib"- deyə o bildirib.
N.Əhmədov şübhə etmir ki, “Sadval”ın bərpası kiminsə sifarişidir: “Lakin məsələ bundadır ki, kimin sifarişidir? Beynəlxalq siyahılarda onu terrorçu təşkilat hesab edirlər. Bilmirəm ki, Rusiya hakimiyyəti buna necə reaksiya verəcək, təbii ki, sifarişi o verməyibsə”. N.Əhmədova görək, “Sadval” ona görə bərpa edilib ki, yenidən ləzgi kartı işə salınsın: “Azərbaycan hakimiyyəti də bunu gözəl bilir və hadisələrin kursundadır. Çünki bu təşkilatın üzvlərinin yarısı ona işləyir. Əlbəttə, onlar ləzgi kartından istifadə edə bilərlər və təbii ki, bundan qəzəblənənlər olacaq. Lakin bu böyük oyundur”. “Kavkazskaya politika” qeyd edir ki, N.Əhmədov və onun təşkilatı “Sadval”çılarla münaqişədədir. Baxmayaraq ki, o özü də keçmiş “Sadval”çıdır və 90-cı illərin ortalarında bu təşkilatda olub. N.Əhmədov deyib ki, ləzgilərin hüquqları və birləşməsi uğrunda onun təşkilatı daha düzgün yoldadır. “Allahın köməyi ilə biz təkcə Dağıstanın cənubunda deyil, Azərbaycanın şimalında da ləzgi rayonlarında gənclərlə işləməyə hazırlaşırıq”- deyə, o bildirib.

***

Beləliklə, 2012-ci illərin əvvəllərindən, yəni Vladimir Putinin Rusiyada yenidən hakimiyyət başına qayıtmasından sonra şimaldan Azərbaycana qarşı istiqamətlənən zəncirvari proses böyüyür. Birbaşa Rusiya hakimiyyətinin və xüsusi xidmət orqanlarının sifarişi ilə “Sadval” hərəkatı xortlayır və olduqca ilgincdir ki, separatçı hərəkat məhz “Milyarderlər ittifaqı” ilə eyni vaxtda-bir neçə gün fasilə ilə meydana çıxır. Təbii ki, bu iki təşkilatlanma arasında birbaşa əlaqə yoxdur, ancaq “Milyarderlər ittifaqı” Bakıda Rusiya hakimiyyətinin və xüsusi xidmət orqanlarının Azərbaycanla bağlı hansısa məkrli planlarını həyata keçirməyə yönələn ittifaq kimi qarşılandı. Hakimiyyət çevrələri bu ittifaqdan narahatlıq və narazılıq ifadə etməkdədir. Və “Sadval”ın bərpası bir daha göstərir ki, şimal istiqamətindən baş verənlərin hamısı bir-biri ilə əlaqəlidir və Kremlin Azərbaycana dair çox ciddi, eyni zamanda məkrli və təhlükəli planlarından xəbər verir. Bu plan hakimiyyəti hansısa güzəştlərə məcbur etmək üçündür və belə görünür ki, həm də gələnilki seçkilərlə əlaqəlidir. Zəncirin bir həlqəsi də Rusiyanın müəmmalı şəkildə bu ilin yayından etibarən Dağıstanın Azərbaycanla həmsərhəd rayonlarına, meşəlik ərazilərə böyük sayda hərbi qüvvə və texnika cəmləşdirməsidir. Həmin qoşun cəmləşməsi ilə bağlı “Yeni Müsavat” Rusiya və Dağıstan mənbələrinə istinadən geniş yazıb. Mövzunu davam etdirəcəyik.

Siyasət şöbəsi

ATAM İRŞAD KƏRBƏLAYİ MİKAYIL MƏHƏMMƏD OĞLU ƏLİYEV

Atam İrşad Kərbəlayi Mikayıl Məhəmməd oğlu Əliyev Ağdamın, Qarabağın sayılıb - seçilən ağsaqqallarından biri idi. Uzun müddət dövlət orqanlarında çalışmışdı. İnsanların indi də bu şəxsi sevməsi, adı çəkiləndə min rəhmət oxuması səbəbsiz deyil. Qoy patriarxal deyilsin, köhnəlmiş deyilsin, amma bu ağsaqqalın ailəsinin, onun doğulduğu Sarıhacılı kəndinin, yaşadığı Ağdam şəhərinin öz əxlaq qanunları var idi. Bizim gücümüz bu yazılmamış qanunlardaydı. Böyüyə, ata - anaya ehtiram, sitayiş dərəcəsinə çatan vətən sevgisi bu əxlaqın bünövrəsi idi.
Daha çox...   www.realistadilaz.blogcu.com

MƏNİM QAÇQIN ANAM BAKIDA ÖLDÜ

(QEYD : Vaxtilə Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika Fakültəsində uzun müddət kafedra müdiri işləmiş, şair- publisist, professor Famil Mehdinin öz anasına xitabən yazdığı bu şeyir Qarabağdan qovularaq məcburi köçkünə çevrilmiş bütün insanların ürəyindən gələn sözləri ifadə edir).

Mənim qaçqın anam Bakıda öldü,
Öldü " Ağdam " deyə, " Qarabağ " deyə,
Bakı da həmin o Bakı deyildi,
Bəs niyə yanmadı qara bəxtliyə?!

Əlimi qoymuşdu döşünün üstdə,
Ürəyi şişirdi, bişirdi, Allah.
Əlimin altında, o dar qəfəsdə,
Ürəyi sinəsin deşirdi, Allah.

Elə bil qoşulub axar bir çaya,
Axır yavaş - yavaş axırdı anam.
Mən sığal çəkdikcə o ağ birçəyə,
Necə yazıq - yazıq baxırdı anam.

Hardasan Dəlidağ, Qırxqızın qarı,
Hardasan ey Kötəl ? - Anam yanırdı.
Hərdən uzanırdı ana qolları,
Qollar uzandıqca yol uzanırdı.

Qəfil göy kişnəyir, dağ yarılırdı,
Qayalar kəsirdi yolları sanki.
Yollar bağlanırdı, qol qırılırdı,
Güllələr biçirdi qolları sanki.

Qəm yemə, ey sarvan, göydən od tökə,
Səhrada köç gedə, köçün çatmaya.
Dünyada ən böyük dərd budur, bəlkə,
Anan ölüb, gedə, gücün çatmaya.

Allaha yalvardım : ya Pərvərdigar,
Möhlət ver anama yurda dönüncə.
Adilsən, qadirsən, de, nə fərqi var,
Qoy yurdunda ölsün burda ölüncə.

Bir az din - imandan avara qaldım,
Verən belə verdi dərsimi, neynim.
Allaha yalvara - yalvara qaldım,
Allah eşitmədi səsimi neynim.

Ortada qat kəsən qardaş paltarı,
Qırx il qardaş deyib şivən qopardı.
Qismətdi, öləndə Bakıda barı
Qardaşa qovuşmaq imkanı vardı.

Anamı qınama "Vətən Vətəndir".
Bunu kişi bilir, naşı bilməyir.
"Vətən", "Vətən" deyib yüz il ötən də,
Bəlkə Vətən nədir yaxşı bilməyir.

Bəli, torpaq çəkdi, qardaş çəkmədi.
Dedi : bir abırlı yas tutarsınız.
Ölüm yaman yerdə məni təklədi,
Aparıb yurdumda basdırarsınız.

Ölür, Vətən deyir, yurd deyir anam,
Yurd düşmən əlində, Vətən dərddədir.
Bəlkə, haray çəkim: ay dad, ay aman,
Bu millət hardadır, bu xalq hardadır?!

Məni də aparar bu dərd nə vaxtsa,
Bu ahıl dünyada, nağıl dünyada.
Ana vəsiyyəti qarsılacaqsa,
Haqqı yox yaşaya oğul dünyada.

Tanrı, bu nə işdi, gedişdi, tanrı,
Hökmün nə tez belə dəyişdi, tanrı?
Tapdayıb, adlayıb cəsədlər üstdən
Kürsülər qapanı öldürməliykən,
Var - dövlət tapanı öldürməliykən,
Şuşanı satanı öldürməliykən,
Laçını satanı öldürməliykən,
Ağdamı satanı öldürməliykən,
Anamı öldürdün - əydin, əyildim,
Bəs sən adil idin, zalim deyildin?!

Soruşma halını gözü yaşlının,
Sevinc hamınındı, dərd çəkənindi.
Oğluna sığınan gözəl qaçqınım,
Məzara sığınıb uyuyur indi.

Sonuncu qaçqın da bu yer üzündə,
Doğma od - ocağa qayıtsa belə,
Qaçqın ürəyində, qaçqın gözündə,
Sərvlər göyərib boy atsa belə,
Mənim sərvlərim boy atmayacaq,
Mənim qaçqın anam qayıtmayacaq,
Mənim köçkün anam qayıtmayacaq,
Mənim küskün anam qayıtmayacaq.

*****

QARABAĞ HƏSRƏTİYLƏ DÖYÜNƏN ÜRƏK

Azərbaycan təhsilinin, elminin və riyaziyyatının tanınmış nümayəndələrindən biri olan Qənirə Rüstəm qızı Rüstəmova uzun sürən xəstəlikdən sonra dünyasını dəyişmişdir. Onun elmi - pedaqoji fəaliyyəti çox geniş, əhatəli və rəngarəng olmuşdur.

Qənirə Rüstəmova vaxtilə Ağdam şəhərində fəaliyyət göstərən Müəllimlər İnstitutunun fizika - riyaziyyat fakültəsini bitirmişdir. Onun dərs yükü daim çox olmuşdur. Bu da ondan irəli gəlmişdi ki, Qənirə müəllimə çalışdığı orta məktəbin - Ağdam şəhər 2 saylı beynəlmiləl orta məktəbin hər iki bölməsində - Azərbaycan və rus bölməsində dərs demişdir. Azərbaycan Təhsil Nazirliyinin əmri ilə sonradan həmin məktəbin rus bölməsi ayrılaraq Ağdam şəhər 7 saylı orta məktəbə çevrilmiş və sərbəst fəaliyyət göstərmişdir. Qənirə Rüstəm qızı Rüstəmova yataq xəstəsi olanadək Ağdam şəhər 7 saylı orta məktəbdə fizika - riyaziyyat müəlliməsi işləmişdir. Qənirə müəllimənin özünəməxsus pedaqoji fəaliyyətini nəzərə alaraq Təhsil Nazirliyi onu dəfələrlə Bakı şəhərinə dəvət etmiş və ixtisasına uyğun kurslarda biliyini təkmilləşdirməyə şərait yaratmışdır. O, 1986 - cı ildə müəllimlər arasında keçirilən bilik müsabiqəsində yüksək bal toplamış, yaşadığı Ağdamın və çalışdığı kollektivin nüfuzunu artırmışdır. 55 ildən çox iş stajı olan Qənirə Rüstəm qızı Rüstəmova dəfələrlə fəxri fərmanla mükafatlandırılmış və 1973 - cü ildə xüsusi medalla təltif edilmişdir. O, şagirdlərinin və onların valideynlərinin, həmçinin xalqınin ürəyində əməkdar müəllim kimi əbədi yer qazanmışdı. Qənirə müəllimənin şagirdlərinin sorağı Amerika Birləşmiş Ştatlarından, Türkiyədən, Almaniyadan, Fransadan, Polşadan, Hollandiyadan, İsveçdən, Baltik ölkələrindən, Rusiyadan, Ərəb ölkələrindən, Afrikadan, Türkdilli respublikalardan gəlir.
Daim xalqının sevincinə sevinən, kədərini öz içindən yana - yana keçirən, millətinin haqq sözünü deməyi bacaran mərd insan - Qənirə Rüstəm qızı Rüstəmova dözülməz Qarabağ həsrətiylə ünvanını dəyişdi, əbədiyyətə qovuşdu. Allah qəni - qəni rəhmət eləsin ! Amin...

(Doğum tarixi : 30.12.1932. - Ölüm tarixi : 27. 09. 2012).

İş yoldaşları adından bir qrup.

VAŞİNQTON BÜTÖV AZƏRBAYCANIN XƏRİTƏSİNİ TƏQDİM ETDİ

“The New York Times” iki Azərbaycanın birləşəcəyi haqqında yazdı
Zəfər Quliyev: “Qərb Güney Azərbaycandakı soydaşlarımıza mesaj verir ki...”


ABŞ-ın nüfuzlu “The New York Times” qəzetində Böyük Azərbaycan haqda yazı dərc olunub. Müəlliflər Frank Cacobs və Parag Khannanın hazırladığı məqalədə XXI əsrin siyasi xəritəsində yeni dəyişikliklər olacağı ehtimalının yüksək olduğu bildirilir: “Bugünlər daha bir neçə yeni dövlətin doğulması bu dalğanın başlamasına bənzəyir. Bu dəfə yeni dövlətlər Sovetlər Birliyinin dağılmasında olduğu kimi, hansısa siyasi dəyişiklik və ya münaqişə nəticəsində yaranana oxşamır.

Görünür, yeni dövlətlər həm də konkret bir spesifik regionda meydana gəlməyəcəklər. İranın regionda dominantlıq etmək potensialı olsa da, onun daxildən partlama riski də yüksəkdir. İndiki rejim zorakılıqla süquta uğrasa, İranın şimalında 20 milyonluq azərbaycanlı əhalisi ilə mərkəzi Təbriz olan yeni dövlət yarana bilər. Bu da artıq müstəqil olan Azərbaycan Respublikası ilə birləşərək, hətta indiki Türkiyədən də təsirli yeni regional gücün meydana çıxması deməkdir”.

Qəzet yazır ki, Bütöv Azərbaycan dövlətinin yaranması eyni zamanda Ermənistanın Dağlıq Qarabağ ərazilərinə iddialarını çətin vəziyyətə sala bilər: “Konqresmen Dana Rohrabacherin də sentyabrın 12-də ABŞ-ın Nümayəndələr Palatasına İranda yaşayan azərbaycanlıların öz müqəddəratlarını təyinetmə hüquqlarının tanınması barədə qətnamə layihəsi təqdim edib. Amma İran rəsmiləri hələlik bu mövzuda hər hansı şərh verməyib”.

“The New York Times”da təkcə İranda deyil, dünyanın başqa yerlərində də yaxınlarda yeni dövlətlərin meydana çıxacağı barədə ehtimallar səslənib. Bu sırada Kürdüstan dövlətinin də adı çəkilir: “ABŞ qüvvələrinin bölgədən çəkilməsi, İranın qərbində və İraqdakı gərginlik, eləcə də Suriyadakı vətəndaş müharibəsi I Dünya müharibəsindən sonrakı Yaxın Şərq xəritəsinin tamamilə yenidən çəkilməsilə nəticələnə bilər. Kürdlərin 3000 illik tarixlərində müstəqil kürd dövlətinin yaranması imkanı heç vaxt indiki qədər real olmayıb”.

Qəzet Quzey və Güney Koreyanın birləşməsi məsələsini də real sayır.

Şərti adlandırsaq Quzey Azərbaycan və Güney Azərbaycanın birləşməsi uğrunda bu torpaqlarda yaşayan türk əhali əsrlərdir mübarizə aparır. XVIII əsrin başlanğıcında Rusiya və İran imperiyaları arasında bölünən ərazidə yaşayan əhali birləşmək üçün bir neçə dəfə inqilabi şərait yarada bilib. Ancaq bölgədəki geosiyasi durum və uzun illər bu zəngin torpaqlara hökmranlıq edən imperiyalar buna imkan verməyib. Qərb analitiklərinin fikrincə, Araz çayı boyu bölünən Azərbaycanın bütövləşməsi prosesi öz məntiqi sonuna heç zaman indiki qədər yaxın olmayıb. Təbii, söhbət ərazidə maraqları olan böyük dövlətlərin bu məsələyə müsbət yanaşmasından gedir.

Son bir neçə ildə ABŞ-ın Şərqlə bağlı siyasətində əsas prioritetlərindən biri İrandakı hakimiyyəti dəyişməkdir. Qərbin bir sıra analitikləri İranda mərkəzdənqaçma meyllərinin ölkə daxilindən stimillaşdırılmasını vacib sayır. Çünki yetərincə qapalı dövlət olan İranda hakimiyyəti kənar müdaxilələrlə dəyişmək xeyli vaxt apara bilər. İran qaynaqları isə dəfələrlə Qərbi İranda hakimiyyəti devirmək üzrə gizli planlar qurmaqda və bu işə külli miqdarda vəsait ayırmaqda suçlayıb.

Bəs Quzey Azərbaycanda ABŞ-ın Bütöv Azərbaycan ideyasını nə qədər real sayırlar? Politoloq Zəfər Quliyev deyir ki, ideyanın dünyanın siyasi gündəminə gəlməsi artıq onun həyata keçirilmə mexanizmləri haqqında ciddi şəkildə düşünüldüyündən xəbər verir: “Qərbin Azərbaycan amilindən İrana qarşı istifadə etmək istəkləri birmənalıdır. Bu yolla İranda ciddi siyasi dəyişikliklər baş versə və İran parçalansa, o zaman Bütöv Azərbaycan ideyasının gerçəkləşməsi üçün heç bir əngəl olmayacaq. Təxminən 20 il öncə SSRİ dağılan zaman Quzey Azərbaycanda dəfələrə bu çağırışlar olub. Ancaq Azərbaycan siyasətçilərinin, ziyalılarının qaldırdığı bu problemi dünyanın siyasi gündəminə daxil etmək mümkün olmurdu. Elə ona görə də İrandakı son prezident seçkilərində vətəndaşlar rejimə qarşı mübarizəyə qalxanda ölkənin ən fəal kəsimi olan türklər bu prosesə qoşulmadı. Bizim Güneydəki qardaşlarımızın etirazçılara fəal dəstək verməməsi bir tərəfdən olduqca doğru addım idi. Çünki onlar gördülər ki, Güney Azərbaycan məsələsi hələlik iri dövlətlərin siyasi gündəmində yoxdur. Ancaq onlar İranın ən fəal təbəqəsi olaraq qalmaqdadırlar. Ölkədəki bütün inqilabi proseslər Azərbaycan türklərinin fəal iştirakı ilə mümkün olub”.

Politoloq prosesin 2013-cü ilin iyununda gözlənilən prezident seçkisi zamanı fəallaşacağını proqnozlaşdırır. Onun sözlərinə görə, durum artıq yavaş-yavaş dəyişməkdədir: “Əgər həmin vaxt əhali fəal etiraz aksiyalarına başlasa, proseslər İransayağı narıncı inqilab kontekstində gedəcək. Narıncı inqilab çox sərt formada qanla müşayiət oluna bilər. Çünki ölkədəki rejimin mahiyyətinə görə orada dəyişikliklərin dinc aksiyalar nəticəsində baş verəcəyini gözləmək mümkün deyil. Qərbin Güney Azərbaycan məsələsini tez-tez səsləndirməsində, diskussiyalar təşkil etməsində də düşünürəm ki, iki məqsəd var - birincisi, İrana təzyiq göstərilməsi, ikincisi Güney Azərbaycandakı qardaşlarımıza mesaj verilməsi. Qərb Güney Azərbaycandakı soydaşlarımızı əmin etməyə çalışır ki, uzun illər altında əzildikləri Tehran rejimindən qurtula, öz müqəddəratları ilə bağlı qərar vermə hüququnu əldə edə bilərlər. Təbii, bu, çox vacib amildir. Onlar öz real siyasi dividentlərini bilməlidirlər ki, mübarizəyə qalxsınlar”.

Ərazinin geosiyasi durumunu incələyən politoloq bildirir ki, hələlik Vahid Azərbaycan haqqında danışmaq tez olsa da, Azərbaycanın bütövləşməsi ideyasının gündəmə gəlməsi artıq reallıqdır.

Aygün MURADXANLI

PUTİNDƏN SENSASİON ETİRAF

Kreml başçısı Rusiyanın ikili standart siyasətini faş elədi;  Moskva Qafqaz uğrunda həlledici döyüşə hazırlaşır...


Rusiyanın Gürcüstana ikincinin ərazilərinin işğalı ilə bitən hərbi təcavüzündən (“5 günlük müharibə”) 4 il ötdü. İldönüm günü Rusiyanın hazırkı prezidenti, o zaman isə baş nazir postu tutmuş Vladimir Putin sensasion etiraf edib.

Putin deyib ki, Gürcüstana müdaxilə şəxsən onun iradəsi əsasında olub və əməliyyata da iki il qabaqdan - 2006-cı ildən hazırlıqlar görülüb. Sitat: “Sirr deyil ki, plan var idi və biz o plan çərçivəsində hərəkət edirdik. Bu plan Baş Qərargah tərəfindən 2006-cı ilin sonu, 2007-ci ilin əvvəlində hazırlanmış və mənimlə razılaşdırılmışdı”.

Açıqlamadan aydın olur ki, hərbi müdaxiləyə qərarı o zaman Pekin olimpiadasında olan baş nazir Putinin prezident Dmitri Medvedyevə və müdafiə nazirinə israrlı zənglərdən sonra reallaşıb.

Belədisə, onda əvvəla, bu etiraf Medvedyev dönəmində də ölkə sükanı arxasında Putinin durduğuna, Medvedyevin isə marionet olduğuna şübhə yeri qoymur. Zatən, 4 il öncə də hamı əmin idi ki, beynəlxalq hüquqa təhqir olan hərbi müdaxilə qərarı məhz KQB-nin sonuncu mogikanı Putinin işidir.

Putinin öz etirafını Ermənistan prezidenti Serj Sərkisyanla Moskvada keçirdiyi görüşdən sonra səsləndirməsi də rəmzi məna daşıyır və heç şübhəsiz, öncə Azərbaycana hədə məqsədi güdür. Hər halda açıqlamada beynəlxalq hüququ tapdamağa, suveren bir dövlətə hərbi müdaxiləyə görə zərrəcə üzrxahlıq elementi yoxdur. Əksinə, “düz etmişik” jesti var. Üzrxahlıq yoxdusa, demək, bəd presedentin davamı gələ bilər.

Rusiya dövlət başçısının açıqlaması tək Azərbaycana deyil, Kremlin “ikinci sort” saydığı bütün “Yaxın Xaric” ölkələrinə növbəti əzələ nümayişi sayılmalıdır. Bu, eyni zamanda Rusiyanın onu açıq şəkildə işğalçı adlandıran ABŞ-a qarşı bir demarşdır, antiqərbçi kimi tanınan Putinin Qərb önündə güc nümayişidir, nəhayət, Güney Qafqazdakı maraqlar uğrunda mübarizədə Moskvanın güzəştə getməyəcəyinin anonsudur.

Açıqlama həmçinin Rusiyanın azadlıq istəyən xalqlara qarşı ikili standart siyasəti yürütdüyünün etirafıdır. Unutmayaq ki, bir vaxt Çeçenistandakı milli azadlıq hərəkatına “separatizm” damğası basıb çeçen xalqını qan içində boğan da Putin olub. Amma çeçenlərin azadlıq haqqını tank-topla qarşılayan Moskva Abxaziya və Cənubi Osetiyadakı separatizmi gül-çiçəklə qarşılayıb və utanıb eləmədən dövlət səviyyəsində separatçılara dəstək verib, hərbi kömək göstərib, ardınca bu iki separatçı qurumun müstəqilliyini tanıyəb - dünyanın iradəsi əleyhinə olaraq. İndi necə olur, öz daxilindəki separatizm pisdi, qonşu dövlətin ərazisindəki yaxşı?

Beləcə, şimal ayısı hələ ki fiziki gücdən savayı heç bir anlaşma vasitəsi hərləmir. Deməli, açıqlama-etirafdan ən çox Azərbaycan pay götürməlidir. O da bir daha bəlli olur ki, Kreml Qarabağ məsələsində də heç vaxt səmimi olmayıb, olmayacaq, ondan ədalətli vasitəçi gözləməyə dəyməz. Çünki Moskva üçün bu konfliktlərin hamısında yeganə hərəkətverici qüvvə onun regiondakı hərbi-siyasi maraqlarının qorunmasıdır. Purinin məlum fikirləri bu qənaətlə bağlı illüziya saxlamadı.

Təsadüfi deyil ki, Abvxaziya və Cənubi Osetiyanın müstəqilliyini tanıyandan sonra Rusiya dərhal bu ərazilərlə böyük hərbi kontingent yeridib, orada iri hərbi bazalar qurub. Payızda isə Ermənistandakı və bu iki separatçı qurumdakı hərbi qüvvələrin də iştirakı ilə Qafqazda genişmiqyaslı hərbi manevrlər keçirməyə hazırlaşır.

Bütün bunlar ondan xəbər verir ki, Rusiya bölgəni nəzarətdə saxlamağın yeganə yolunu hərbi vasitələrdə görür. Və bu zaman beynəlxalq hüquq normaları onu ən axırıncı planda qayğılandırır. Suriyada, İran ətrafında mürəkkəb proseslərin getdiyi zamanda Kremlin regionda bu cür hərbi demarşlarını artacağını gözləmək lazımdır.

Baş nazir Medvedyevin separatçı bölgələrə səfəri də eyni hədəfə xidmət edir. Rusiya demək istəyir ki, mən burdayam. Söz düşmüşkən, Medvedyev səfər zamanı Rusiyanın Gürcüstana hərbi müdaxiləsini “vaxtında və ədalətli” adlandırıb. Eyni mesaj, eyni hədə. Anlaşılandır. Çünki Moskva narahatdır. Azərbaycanda və Gürcüstanda rus hərbi mövcudluğunun sıfıra endiyi vaxtda Abxaziya və Cənubi Osetiya Kreml üçün olduqca mühüm plasdarm rolundadır bu gün. Eləcə də Ermənistan, Gümrü bazası.

Bir sıra təhlilçilərə görə, Ermənistan prezidentinin öz məzuniyyətini yarımçıq qoyub Moskvaya tələsik səfərə yollanmasının arxasında da Moskvanın bölgə sarıdan əndişəsi, burada daha da möhkəmlənmək planlarını müzakirə eləmək dayanıb. O sırada İran, Suriya məsələlərinin, Amerikanın bölgədə hərbi-siyasi, iqtisadi nüfuzunun artmasının ortaq maraqlara mümkün mənfi təsirlərini aradan qaldırmaq yolları, birgə hərəkət planının diqqət mərkəzində saxlandığı deyilir.

Belə görünür, Rusiya Qafqaz uğrunda həlledici döyüşə hazırlaşır.

Zahid SƏFƏROĞLU