Strasburqda Xocalı soyqırımının 20-ci ildönümü münasibətilə mitinq keçiriləcək.
Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən çərşənbə axşamı Trend-ə verilən məlumata görə, fevralın 25-də Fransanın Strasburq şəhərinin Kleber meydanında Strasburq "Azərbaycan Evi" və Azərbaycanlıların və digər Türkdilli Xalqların Əməkdaşlıq Mərkəzinin (ATXƏM) təşkilatçılığı ilə "Xocalıya Ədalət" beynəlxalq kampaniyası çərçivəsində mitinq keçiriləcək.
Strasburq "Azərbaycan Evi"nin rəhbəri Mustafa Alıncanın verdiyi məlumata görə, mitinqin keçirilməsi üçün Strasburq şəhər prefekturasının və polis idarəsinin razılığı alınıb.
Saat 14:00-dan 16:00-dək davam edəcək mitinq zamanı Kleber meydanında fransız, ingilis dillərində kitablar və Xocalı soyqırımına həsr olunmuş fotoşəkillərdən ibarət sərgi təşkil olunacaq, havaya Xocalı şəhidlərinin xatirəsinə 613 şar uçurulacaq.
Xatırladaq ki, 1992-ci il fevralın 26-da Ermənistan silahlı birləşmələrinin Xocalı şəhərinin yeddi minlik əhalisinə qarşı törətdiyi soyqırım aktı zamanı 613 soydaşımız, o cümlədən 106 qadın, 63 uşaq və 70 qoca xüsusi qəddarlıqla qətlə yetirilib, meyitlər üzərində təhqiredici hərəkətlərə yol verilib.
E.Mehdiyev
Xocalı soyqırımının 20-ci ildönümü Ukraynanın Odessa şəhərində gənclərin etiraz yürüşü ilə yad edilib.
Ukrayna Azərbaycanlı Gənclər Birliyindən çərşənbə axşamı Trend-ə verilən məlumata görə, İslam Konfransı Gənclər Forumunun və Ukrayna Azərbaycanlı Gənclər Birliyinin təşkil etdiyi etiraz yürüşünə Ukrayna, moldovan, yəhudi, türk və tatar gəncləri də qatılıb.
"Ermənilər Xocalıda törətdikləri vəhşiliklərə görə tarix qarşısında cavab verməlidir!" şüarı ilə Odessa şəhərinin mərkəzi küçə və meydanlarında etiraz yürüşü keçirən Ukrayna Azərbaycanlı Gənclər Birliyinin fəalları, türk, tatar, yəhudi, Ukrayna və digər xalqların gənclər təşkilatlarının üzvləri yerli əhaliyə ermənilərin Xocalı şəhərində törətdikləri vəhşilikləri fotoinformasiya bukletlərini paylamaqla çatdırıblar.
Havanın şaxtalı olmasına baxmayaraq, yerə sərilərək Xocalı qurbanlarının sayını özündə əks etdirən 613 rəqəmini nümayiş etdirən gənclər Odessa şəhərinin mərkəzi meydanından havaya üzərində "Xocalıya Ədalət" sözləri yazılmış 613 qara şar buraxmaqla indiyədək erməni vəhşiliyinə göz yuman dünya birliyini və beynəlxalq təşkilatları haqqa və ədalətə səsləyiblər.
Sonra Odessa vilayətində yaşayan bir sıra xalqların diaspor nümayəndələrinin, yerli və xarici tələbələrin iştirakı ilə Xocalı qurbanlarının anım mərasimi keçirilib. Anım mərasimində Ukrayna Azərbaycanlı Gənclər Birliyinin sədri Anar Tahirov və birliyin Odessa vilayət təşkilatının sədri Samirə Əliyeva çıxış edərək son iki əsrdə ermənilərin Azərbaycanda həyata keçirdikləri işğalçılıq və soyqırım siyasətini tarixi faktlarla tədbir iştirakçılarının diqqətinə çatdırıblar.
Mərasimə qatılanlar Xocalı qətliamını özündə əks etdirən sənədli filmə baxmaqla ermənilərin şaxtalı fevral gecəsində uşaqlara, qadınlara, qocalara və dinc əhaliyə qarşı həyata keçirdikləri vəhşiliklərlə tanış olublar.
Filmə baxdıqdan sonra "Xocalı soyqırımında birbaşa əli olan rəsmi Yerevan və onun hazırkı rəhbərliyi beynəlxalq məhkəmə qarşısında cavab verməlidir" bəyanatı ilə çıxış edən Türkiyənin Odessa şəhərindəki baş konsulu Hüseyn Ərqani, Ümumukrayna Gənclər Təşkilatının sədri Anton Daritçenko, Moldova Gənclər Təşkilatının sədri Andrey Tetyu və digər çıxış edənlər aradan 20 il ötməsinə baxmayaraq, dünya birliyinin belə bir faciəyə hüquqi siyasi qiymət verməməsini tarixi ədalətsizlik kimi qiymətləndiriblər.
Tədbirin sonunda ermənilərin Xocalı şəhərində azərbaycanlılara qarşı həyata keçirdikləri soyqırıma hüquqi siyasi qiymət verilməsi üçün Ukrayna parlamentinə və beynəlxalq təşkilatlara müraciət qəbul olunub.
Xatırladaq ki, 1992-ci il fevralın 26-da Ermənistan silahlı birləşmələrinin Xocalı şəhərinin yeddi minlik əhalisinə qarşı törətdiyi soyqırım aktı zamanı 613 soydaşımız, o cümlədən 106 qadın, 63 uşaq və 70 qoca xüsusi qəddarlıqla qətlə yetirilib, meyitlər üzərində təhqiredici hərəkətlərə yol verilib.
E.Mehdiyev
İndoneziyada fəaliyyət göstərən Pribadi türk məktəbində Xocalı soyqırımının 20-ci ildönümünə həsr edilmiş tədbir keçirilib.
Azərbaycanın İndoneziyadakı səfirliyindən Trend-ə verilən məlumata görə, tədbirdə müxtəlif təhsil ocaqlarından professor-müəllim heyəti, çoxsaylı tələbələr, KİV nümayəndələri iştirak ediblər.
Tədbir Xocalı soyqırımına dair fotoşəkillər, Dağlıq Qarabağ münaqişəsini, münaqişə zamanı ermənilər tərəfindən azərbaycanlılara qarşı törədilmiş digər cinayətləri ifşa edən kitab və nəşrlərin sərgisinə baxış və toplantı iştirakçılarına soyqırıma həsr olunmuş "The Khojaly Genocide" filminin nümayişi ilə başlayıb.
Toplantının əvvəlində iştirakçılar Xocalı faciəsinin qurbanlarının xatirəsini bir dəqiqəlik sükutla yad ediblər.
Tədbirdə çıxış edən səfir Tamerlan Qarayev, Pribadi məktəbinin direktoru Sudarman S. Sos, İndoneziyanın "YENBU" Fondunun nümayəndəsi Paşa İvgen və "Xocalıya Ədalət" Beynəlxalq Kampaniyanın İndoneziya üzrə koordinatoru İmas Fuciati 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə azərbaycanlılara qarşı törədilmiş misli görünməmiş Xocalı soyqırımı barədə məlumat veriblər. Onlar tədbir iştirakçılarını "Xocalıya Ədalət" Kampaniyasının www.justiceforkhojaly.org internet saytında yerləşdirilmiş dünya liderlərinə törədilmiş soyqırımı insanlığa qarşı cinayət kimi tanımaları ilə bağlı müraciətə qoşulmağa dəvət ediblər.
Tədbirin sonunda Müraciətin imzalanma mərasimi keçirilib, Səfirliyin nəşr etdirdiyi Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi barədə kitablar, tədbirlə əlaqədar hazırlanmış digər məlumatlar iştirakçılar arasında yayılıb.
K. Zərbalıyeva
ABŞ və NATO-da bunu başa düşürlər, lakin təhdidi aradan qaldırmaq üçün Qərbdə birgə yanaşma yoxdur, Rusiyanın təmin etdiyi status-kvo ən yaxşı çıxış yolu sayılır
Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və postsovet məkanındakı digər həll edilməmiş qalan münaqişələr Avropada yeni təhlükəsizlik arxitekturasının qurulması yolunda əsas əngəldir. Bu barədə ötən həftə Konqresin büdcə komissiyasında keçirilmiş dinləmələrdə ABŞ dövlət katibi Hillari Klinton bəyan edib. O deyib ki, bu münaqişələr Avropada adi silahlar üzərində nəzarətin təmin edilməsinə də imkan vermir. Dövlət katibi Avropada adi silahlar üzərində nəzarətin avroatlantik strukturların əsas prioritetlərindən biri olduğunu bildirib.
Qeyd edək ki, söhbət Avropada Adi Silahlar üzrə Müqavilədən gedir və bu müqavilənin Azərbaycanın da qoşulduğu cinah sazişi hazırda faktiki olaraq işləmir. Bunun da əsas səbəbi Dağlıq Qarabağ münaqişəsidir.
Sözügedən sazişə əsasən, Azərbaycan, Ermənistan və Gürcüstan adi silahlara dair bərabər kvotalar alıblar. Bu ölkələrin hər biri ən çoxu 220 tank, 220 zirehli maşın, 285 artelleriya sistemi , 100 döyüş təyyarəsi 50 zərb vertolyotuna malik ola bilər. 1990-cı illərin sonlarından başlayaraq Rusiya bu müqaviləni faktiki olaraq kağız üzərində qoyub. Ermənistana 1 milyard dollar məbləğində silah-sursat və hərbi texnika ötürülüb. Daha sonra 2000-ci illərin əvvəllərindən başlayaraq Gürcüstandakı Rusiya hərbi bazalarının silah və texnikasının əsas hissəsi Ermənistana daşınıb. Ermənistan Rusiya silahlarının anbarına çevrilib və hərbi sursatın, döyüş texnikasının əsas hissəsi Azərbaycanın işğal altındakı ərazilərində yerləşdirilmiş erməni qüvvələrinin sərəncamına verilib. Nəhayət, Rusiya Ermənistan ərazisindəki hərbi bazasında Avropada Adi Silahlar barədə Müqavilənin şərtlərinə zidd şəkildə əlavə hərbi qüvvələr yerləşdirib.
Azərbaycan tərəfi həmin müqavilənin şərtlərinə riayət etməyə çalışaraq onun icrasına nəzarət edən ATƏT-in diqqəti Ermənistana yönəltməsinə nail olmağa çalışırdı. Lakin müqavilənin icrasına nəzarət etməli olan qurumun keçirdiyi , formal xarakter alan monitorinqlərdən başqa heç bir ciddi addım atılmırdı və nəhayət, Azərbaycan da açıq şəkildə bu müqaviləni “dəfn etdi”. Son illər Azərbaycan öz silahlı qüvvələrini gücləndirmək üçün adi silahlara dair müqavilə üzrə nəzərdə tutulmuş kvotanı dəfələrlə aşan həcmdə müasir silah sistemləri, hərbi texnika, o cümlədən hava döyüş texnikası alır. Qərb ölkələri Azərbaycana silah satmaqdan imtina etsə də Rusiya ilə anlaşmaq çətin deyil. Beləliklə, indi avropalı ekspertlər də təsdiq edirlər ki, Avropada Adi Silahlar üzrə Müqavilə artıq işləmir və gərəksiz sənədə çevrilib. Lakin bu mühüm razılaşmanın taleyi barədə əvvəldən narahat olmaq lazım idi və Qərb Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin, digər “dondurulmuş” münaqişələrin həllində siyasi iradə göstərməməklə onun qüvvəsini itirməsinə, beləliklə də Rusiyanın postsovet məkanında əsas hərbi güc kimi qalmasına yol açmış oldu. İndi ABŞ dövlət katibi etiraf etməli olur ki, məhz münaqişələrin həllini tapmaması və nəticədə Avropada adi silahlara nəzarət üzrə mexanizmin qüvvəsini itirməsi qitədə yeni təhlükəsizlik arxitekturasının formalaşmasına əsas əngəldir.
Vaşinqtondakı Ceymstaun Fondundan ekspert Vladimir Sokor da qeyd edir ki, Qərb Dağlıq Qarabağ və digər “dondurulmuş” münaqişələrin həllinə dair birgə yanaşma tətbiq edə bilmədiyi üçün Rusiya situasiya üzərində nəzarəti ələ keçirib. Nəticədə bu münaqişələrin həll edilməmiş qalması yeni Avroatlantik təhlükəsizlik sisteminin formalaşmasına imkan vermir. Analitikin eurasianet.org saytında dərc edilmiş məqaləsinə əsasən bu günlərdə Münhen təhlükəsizlik konfransında yüksək səviyyəli Qərb və Rusiya analitiklərinin formalaşdırdığı Avroatlantik Təhlükəsizlik Təşəbbüsü (EASİ) adından Dağlıq Qarabağ, Dnestryanı, Abxaziya və Cənubi Osetiya münaqişələrinə dair təhlil təqdim edilib. Müəlliflər münaqişələrin nizamlanmasında yeni yanaşmaların tətbiqinə dair bəzi təkliflər verirlər və bildirilir ki, sənəd bu ilin mayında ABŞ-ın Çikaqo şəhərində keçiriləcək NATO sammitində müzakirəyə təqdim olunacaq.
Lakin sənəddə Rusiyanın təsiri üstün gəlir və münaqişələrin nizamlanmasına dair irəli sürülən təkliflərin konkretlikdən uzaq olduğu bildirilir. Eyni zamanda sənəddə əraziləri işğal olunmuş Azərbaycan və Gürcüstanın mövqeləri nəzərə alınmayıb. Bununla belə sənəddə təsdiqlənir ki, Dağlıq Qarabağ və digər münaqişələr Avroatlantik təhlükəsizlik sistemi üçün əsas təhdidlərdən biridir. Ancaq sənəd müəllifləri münaqişələrin kökündə dayanan problemlərin, o cümlədən Azərbaycan ərazilərinin işğaldan azad edilməli olduğu barədə heç nə demirlər. Eyni zamanda əsas səylərin mövcud status-kvonu saxlamağa yönəlməsi, yəni münaqişə tərəfləri arasında hərbi toqquşmaların qarşısının alınması və atəşkəs rejiminin qorunub saxlanması barədə danışırlar. Bildirilir ki, sözügedən hesabat NATO strukturlarından heç birində qəbul edilmir. Lakin NATO başda olmaqla Avroatlantik strukturların bu münaqişələrin həlli üçün hərəkətə keçməli olduğunu da deyən yoxdur.
Xatırladaq ki, ötən həftə Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Brüsselə səfər edərək NATO rəhbərliyi ilə danışıqlar aparıb. Bu danışıqlarda Dağlıq Qarabağ münaqişəsi də gündəmdə olub. Azərbaycan NATO-nun mühüm tərəfdaş ölkələrindən biridir və haqlı olaraq gözləyir ki, alyans Qarabağ məsələsində daha aktiv rol oynasın. NATO Baş katibinin köməkçisi Ceyms Appaturay isə Bakı və İrəvanda təmaslar zamanı alyansın bu münaqişədəki rolunun ATƏT-in Minsk Qrupunun səylərini dəstəkləməklə məhdudlaşdığını deyib. Eyni zamanda Avropa İttifaqının da münaqişənin nizamlanması prosesində heç bir önəmli rola malik olmadığı bu günlərdə hesabat şəklində açıqlanmışdı. Beləliklə, Qərbdə hamı razılaşır ki, Qarabağ münaqişəsi Avropanın təhlükəsizliyini təhdid edən amillərdən biridir, lakin heç bir Qərb strukturu, aparıcı Qərb dövlətləri bu münaqişənin həllində adekvat addımlar atmağa hazırlaşmır. Ən yaxşı halda onlar Minsk Qrupu formatında Rusiyanın nəzarəti altında keçən danışıqlar prosesinə dair ara-sıra məsləhətləşmələr aparırlar. Məsələn, ötən həftə Moskvada Rusiya xarici işlər nazirinin müavini, stats-katib Qriqori Karasin Cənubi Qafqazdakı vəziyyəti, o cümlədən Qarabağ münaqişəsini ABŞ dövlət katibinin Avropa və Avrasiya məsələləri üzrə müavini Filipp Qordonla müzakirə edib. ATƏT-in səyləri isə Ermənistanla Azərbaycan qoşunlarının təmas xəttində atəşkəsə nəzarətə dair yeni mexanizmin formalaşdırılmasına yönəlib. Bu məsələni yaxın günlərdə regiona səfər edəcək Minsk Qrupunun həmsədrləri, daha sonra isə martın əvvəllərində bölgəyə gələcək ATƏT-in fəaliyyətdə olan sədri, İrlandiyanın xarici işlər naziri münaqişə tərəfləri ilə müzakirə edəcək.
F.MƏMMƏDOV
Azərbaycan dünyanın onlarla ölkəsində ermənilərin bu cinayətinə dair aktiv lobbi fəaliyyətləri yürüdür
Xocalı soyqırımının 20 illiyinin yaxınlaşdığı bir vaxtda Azərbaycan dövlətinin və ona bağlı lobbi qruplarının bu faciəyə hüquqi qiymət verilməsi yönündə həyata keçirdiyi kampaniya da genişlənməkdədir. Son bir neçə ildə Azərbaycan bu soyqırımla bağlı lobbi fəaliyyətlərini gücləndirib və geniş beynəlxalq çevrələrin diqqətini 20 ildir cəzasız qalan bu insanlıq əleyhinə cinayətə yönəldə bilib. Son xəbərlərə əsasən ABŞ konqresinin Azərbaycan üzrə işçi qrupunun həmsədrləri, konqresmenlər Bill Şuster və Den Boren Xocalı soyqırımının 20-ci ildönümü ilə əlaqədar bəyanat veriblər.
Bu barədə Amerika-Azərbaycan Şurasının (AAŞ) baş direktoru Cavid Hüseynov bildirib. Konqresmenlərin bəyanatında Xocalıda baş verən hadisələrlə bağlı geniş məlumat verilir, dünya KİV-lərində bu məsələ ilə bağlı yayılan məlumatlar həmkarlarının nəzərinə çatdırılır. Bəyanatda Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinin vacibliyi və status-kvonun yolverilməzliyi vurğulanır. Bəyanatda həmçinin bildirilir ki, Azərbaycan ABŞ-ın vacib strateji tərəfdarıdır. Konqresmenlər Azərbaycana Xocalı faciəsi ilə bağlı baş sağlığı veriblər, öz həmkarlarını soyqırım qurbanlarının xatirəsini anmağa çağırıblar.
Türkiyənin TRT kanalının Bakı Təmsilçiliyi isə “Hepimiz Hocalılıyız’’ adlı yeni sənədli film hazırlayıb. Təmsilçilikdən daxil olan məlumata görə, son yüz ilin ən vəhşi qətliamlarını həyata keçirən ermənilərin gerçək üzünü göstərən bu sənədli filmdə, xocalıların verdiyi həyat mücadiləsi, ümüdləri və arzularından bəhs edilir.
TRT Bakı təmsilçisi Yüksel Değercan bu sənədli filmin Xocalı soyqırımının 20 illiyinə həsr edildiyini, dünyaya demokratiya dərsi verən ölkələrin Xocalı fəryadına səssiz qaldığını, ancaq bir gün bu yanlışlardan dönəcəyini bildirib.
“Hepimiz Hocalılıyız’’ filmi 21 fevral saat 13:05-də TRT AVAZ kanalında ekranlara gələcək və proqramın təkrarı 26 fevral saat 08:40-da yayımlanacaq.
“Xocalıya Ədalət” kampaniyası çərçivəsində Niderland parlamentinə də Xocalı faciəsinin 20-ci ildönümü ilə əlaqədar müraciət və Xocalı soyqırımının tanınmasına dair bir milyon ölkə vətəndaşının imzalar toplusu təqdim edilib. “Xocalıya Ədalət” kampaniyasının yerli Əlaqələndirici Komitəsinin sədri, Niderlandın milli qəhrəmanı, Oranje-Nassau Kral ordeni cəngavəri Gert van Dam Xocalı soyqırımı barədə ətraflı məlumat verərək, 20 il öncə ermənilər tərəfindən mülki azərbaycanlılara qarşı törədilmiş bu beynəlxalq cinayətə məsuliyyət daşıyanların cəzalandırılmasını tələb edib və bu faciənin Niderland parlamentində gündəmə gətiriləcəyinə ümid etdiyini bildirib. Görüşdə “Azərbaycanın Holland Dostları Cəmiyyəti”nin icraçı direktoru Marion van der Veqt bildirib ki, 100 il öncə ermənilərlə bağlı naməlum hadisələr tarixçilər tərəfindən heç bir sübuta yetirilmədiyi halda, cəmi 20 il bundan əvvəl Xocalıda törədilmiş və artıq tam təsdiqlənmiş vəhşiliklərə Niderland və beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən hüquqi və siyasi qiymət verilməlidir. Gert van Dam və Marion van der Veqt Xocalı soyqırımına siyasi və hüquqi qiymət verilməsini tələb edən “Milyon imzalar - bir istək” toplusunu təqdim edib.
Almaniyanın Maqdeburq şəhərində isə Xocalı soyqırımı ilə bağlı etiraz aksiyası keçirilib. Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsindən ANS PRESS-ə verilən məlumata görə, Almaniyanın Maqdeburq şəhərində Zaksen-Anhalt əyaləti üzrə Alman-Azərbaycan Mədəniyyət Cəmiyyətinin təşəbbüsü ilə Xocalı soyqırımının 20-ci ildönümü münasibətilə insanlığa qarşı bu ağır cinayətə etiraz əlaməti olaraq avtomobil yürüşü keçirilib. Aksiyada soydaşlarımızla yanaşı, rus, yəhudi diasporlarının, həmçinin yerli ictimaiyyət nümayəndələri iştirak ediblər. Üzərində Azərbaycan bayrağı olan, Xocalı soyqırımını pisləyən şüarlar yazılmış avtomobillər Maqdeburq şəhərinin mərkəzi küçələrində 1 saat 30 dəqiqə ərzində müxtəlif şüarlar altında hərəkət ediblər. Aksiyadan sonra Zaksen-Anhalt əyaləti üzrə Alman-Azərbaycan Mədəniyyət Cəmiyyətinin sədri Yaşar Niftəliyev iştirakçılara Qarabağ və Xocalı dəhşətləri haqqında daha ətraflı məlumat verib, bu qətliamın insanlıq əleyhinə ağır cinayət olduğunu bildirib. (“Trend” və ANS-in materialları əsasında)
F.MƏMMƏDOV
