" XOCALIDA RUS ZABİTLƏRİNİN VƏ ƏSGƏRLƏRİNİN ŞƏRƏFİ LƏKƏLƏNMİŞDİR "

RUS ZABİTİ SAVELYEV :  XOCALIDA RUS ZABİTLƏRİNİN VƏ ƏSGƏRLƏRİNİN ŞƏRƏFİ LƏKƏLƏNMİŞDİR.

Xocalıda baş verənlərlə bağlı Kremlə göndərdiyi məktubunda polkovnik Savelyev açıq şəkildə deyir : “Mənim gözlərim qarşısında baş vermiş erməni və rus hərbçilərinin Xocalıda törətdikləri faktlar barədə susmaq istəmirəm. Mən güllələnən insanları – uşaqları, qocaları, hamilə qadınları unuda bilmərəm. Bu qanlı hadisələrin qarşısını almağa gücüm çatmadığı üçün azərbaycanlılar məni bağışlasınlar. 19 səhifəlik gizli yazdığım məlumatı Kremlə, SSRİ Müdafiə Nazirliyinə, Baş Kəşfiyyat idarəsinə göndərirəm. 
XOCALIDA RUS ZABİTLƏRİNİN VƏ ƏSGƏRLƏRİNİN ŞƏRƏFİ LƏKƏLƏNMİŞDİR" !

10 mart 1992-ci ildə Rusiya Federasiyasının prezidenti Boris Yeltsinə Daxili İşlər Naziri Viktor Yerinin məktubu çatır. Məktubda nazir Xocalı barədə şəxsi görüş zamanı daha ətraflı məlumat verəcəyini qeyd edir. Və xahiş edir ki, məktuba əlavə etdiyi videokasetə baxsın.
Videokasetdə 366-cı alayın 1890 nəfər şəxsi heyətinin hərəkətləri və Xocalı faciəsi olduğu kimi əksini tapmışdır.
General yazır : “… Xocalıda qadın, uşaq və qocalar güllələnib, meyitlərin dərisi soyulub. Bu, azərbaycanlıların çəkdiyi sənədli filmdə də təsdiq olunur. Kinokameralar qulaqları kəsilən bir neçə uşağı, üzünün sol tərəfindən dərisi kəsilmiş yaşlı qadını, dərisi soyulmuş kişiləri sənədli olaraq çəkmişlər. Bunlar bilərəkdən meyidlərin təhqir olunmasının sübutudur. Meyitlərin bir çox orqanları daha eybəcər hala salınmış vəziyyətdədir. Mustafayev soyadlı bir kinorejissorun çəkdiyi sənədli filmdə Dağlıq Qarabağda yerləşən 366-cı alayın vəhşiliklərindən də bəhs edilir”. (N.Qavrilov:”Voennıy vedomosti,İzd-vo Sankt-Peterburq 1998, str.96).
R. Novruzoğlunda olan məlumatlara görə, Yeltsin videokasetə baxdıqdan sonra xüsusi sərəncam imzalamışdır. (0219/21.-OD-1992.III.12). Sərəncamda rus hərbi kəşfiyyat əsgərlərinin şərəf və ləyaqətinə xələl gətirən, belə kadrların göstərilməsinin qarşısını almaq tapşırılmışdır.
8 may 1998-ci ildə Yeravanda Livan ermənisi olan Dauda Mansura Xeyrianın “VO İMYA KRESTA” (Xaç naminə) kitabının təqdimatı keçirilmişdir. Tədbirdə erməni diasporunun Los-Ancelesdən tutmuş Fransaya qədər olan bütün nümayəndələri iştirak etmişlər. Bayram tədbirində masa arxasında Xocalı haqqında sağlıq (tost) deyiləndə bildirildi ki, “Biz özümüzə hörmət etməyə məcbur etdik”. Bundan sonra kitab fransız, ingilis və erməni dillərində çap edilmişdir, çünki kitab ərəb dilində yazılmışdır. Tərcümədən sonra kitab “VO İMYA KRESTA” (Xaç naminə) adını almışdır. Erməni dilinə tərcümədə bir necə səhifə Xocalı haqqında yazılmışdır. Ermənilər Xocalıda törətdikləri faciəyə, vəhşiliklərə bununla bəraət qazandırmaq istəmişlər. Təcili həmin kitabın dünya ictimaiyyətindən gizlədilməsi qərarı verilmişdir. İranda bu kitabın fars dilinə tərcümə edilməsi gündəmə gələndə, erməni icmasının üzvləri bunun qarşısının alınması üçün İsfahan üzrə icma rəhbərlərinə tapşırıq vermişlər.
Bu kitabı indi tapmaq çox çətindir. Amma məlum olduğu kimi, CİDANI ÇUVALDA GİZLƏTMƏK OLMAZ və bu məlumat erməni kordonundan çıxaraq məlum olmuşdur. İndi də ermənilər bu kitabın yayılmasının qarşısını almağa çalışsalar da artıq gecdir.
Biz Sizə Dauda Xeyriyanın “VO İMYA KRESTA” (Xaç naminə) kitabının 19-76-cı səhifələrində Xocalı faciəsindən yazdıqları ilə tanış olmaq imkanı yaradırıq :
Səhifə 26 : “… Bu şaxtalı səhər biz Daşbulaq yaxınlığındakı Xocalı şəhərinə (Əsgəranın keçmiş kəndinə) yaxınlaşmaq üçün, uzun bataqlıqdan keçməmək üçün, ölülərdən ibarət bir körpüdən keçməli idik. Mən cəsədlərin üzərində yerimək istəmirdim. Sonra polkovnik Ohanyan (Ermənistanın hazırkı Müdafiə Naziri – Müəllif) mənə bir ibrət dərsi verdi və bildirdi ki, bu müharibənin qanunlarından biridir. Mən qan içində olan 9-11 yaşlı qızın sinəsi üstə çıxaraq yeridim, ayaqqabım, şalvarım qan içində idi. Beləliklə, mən 1200 cəsədin üstü ilə yeridim.”
62 - 63-cü səhifədə müəllif yazır : “… Martın 2-də, ermənilərin Gaflan qrupu ( cəsədləri yandırmaqla məşğul olurdular) 2000-ə yaxın bütpərəst monqolların (yəni,türklərin) meyitlərini yığaraq bir neçə kilometr Xocalıdan qərbdə yandırdılar. Son yük maşınında mən boynundan və əlindən yaralı olan 10 yaşlı bir qız uşağı gördüm. O, sakitcə nəfəs alırdı. Soyuqdan donmasına və ac olmasına baxmayaraq, yaralı uşaq hələ də sağ idi. Ölüm ilə mübarizə aparan bu uşaq heç vaxt gözlərim önündən getmir. Sonra Tigranyan adlı bir əsgər onun qulağından tutdu və yanan mazutun içinə atdı. O, diri-diri yandırıldı. Mən bu ərazidə onların necə qışqırmalarını və kömək üçün yalvarmalarını gördüm və bundan sonra yeriyə bilmədim. Amma mən lənətə gəlmiş türklərdən Şuşanı da azad etmək istəyirdim. Buna görə də geri qayıtdım. Amma onlar müqəddəslərimizin ruhu naminə (Xaç naminə) öz əməllərinə davam etdilər.
Sizlərin diqqətinə Zori Balayanın “RUHUMUZUN DİRİLMƏSİ” kitabından parçaları çatdırırıq :
“… amma yalnız xalqının ürəyi qoparılaraq dərd-qəm atəşlərində yandırılan bir erməninin qəlbi bu sətirlərdən riqqətə gələ, qürur duya bilər. Mən də bu əməli vətəndaşlıq şərəfimdən doğan duyğularımın çağrısi ilə törədir, monqol tör - töküntülərindən qisas almaqla, özümün müqəddəs kişilik borcumu yerinə yetirirdim.
Biz Xaçaturla zirzəmiyə girəndə, onları orada saxlayırdılar (söhbət azərbaycanlı əsirlərin saxlandığı yerdən gedir – red), bizim əsgərlər artıq uşağı dirsəklərindən pəncərənin çərçivəsinə mismarlamışdılar. Çox səs - küy edə bilməsin deyə, Xaçatur onun ölmüş anasının döşünü kəsərək ağzına tıxadı. Sonra mən, bu 13 yaşlı türklə, onun əcdadlarının bizim uşaqlara yapdıqlarını elədim. Əvvəl alın sümüyünü, sonra da sənəsinin və qarnının dərisini qopartdım. 7dəqiqədən sonra o, qan itirməkdən öldü. Mən, ilkin peşəsi həkimlik olan bir adam kimi, humanistəm və bu səbəbdən də, bir uşaqla elədiklərimdən çox da xoşhal deyildim. Bnunla belə, törətdiyim əməldən pərvazlanan ruhumun duyduğu sevincin hədi-hüdudu yox idi ki, xalqımın ağrı və əzablarından yüzdə birinin də olsa, qisasını ala bilmişdim.
Xaçatur meyidi baltalayaraq hissələrə bölüb itlərə atdı, hansılardan ki, bu türk cocuğu əmələ gəlmişdi. Axşama qədər daha 3 türk cocuğunu eyni işgəngələrlə öldürərək itlərə yem elədik. . Amma mən bütün bunlara bir patriotun, bir vətəndaşın, bir erməninin borcu kimi baxır və bu əməlləri də o hisslərlə törədirdim. Xaçaturun necə tər tökərək bu işləri məmnuniyyətlə gördüyünü də qeyd etmək lazımdı. Mən onun da, digərlərinin də gözlərində alışıb-yanan qisas hisslərini və aşırı patriotizm ruhunu gördüm. Sonda mənim uşaqlıq dostum olan mayor Suren dedi : “Biz vəhşi deyilik, amma soyuqqanlılığımızı da saxlamalıyıq. Türk cəlladlarının qətlə yetirdikləri babalarımızın ruhları rahatlanmalıdır”.
O biri gün biz bir yerdə kilsəyə getdik, 1915 - də öldürülənlərimizin ruhlarına dualar oxuduq, dünən gördüklərimizə və elədiklərimizə görə bağışlanmamızı dilədik. Ancaq biz Xocalını – vətənimizin bu hissəsini 30 minlik murdar tör - töküntüdən azad edə bildik.
Sonra Surenin evinə gəldik və onun arvadı bizə “cermuk” gətirincə, Xaçatur yorğun səslə: “Ermənilər öz doğma torpaqlarını azad etməyə borcludurlar və Böyük Ermənistanin yenidən bərpası davam etməlidir. Ruhumuz göylərdə olanda bu bizin hesabımıza yazılacaq və biz orada əcdadlarımızın qarşısına təmiz vicdanla çıxacağıq” - dedi. Mən bununla razılaşmaya bilməzdim”.  (“Dirilmə” “Vanadzor” – 1996, səh – 260-262)
Erməni “müdrikləri"nin əsil siması və sifəti bax budur. Maraqlıdır, bəs görəsən humanist Qərb demokratiyası bütün bunları bilə-bilə və görə -görə niyə hələ də susur ???!!!

P.S. NOTA

"ABŞ qalib gəlsə, Rusiya ümidini itirsə, Qarabağ problemi həll olunacaq"

“Ukrayna tamamilə Avropaya yönələndən və Rusiya imperiyanı bərpa etmək yolundakı bütün ümidlərini itirəndən sonra Dağlıq Qarabağ münaqişəsi həll olunacaq”.

Bunu Modern.az saytına keçmiş dövlət müşaviri, politoloq Vəfa Quluzadə Dağlıq Qarabağla bağlı aparılan danışıqların perspektivini şərh edərkən deyib.

“ABŞ Qarabağ problemini əsas prioritet elan edəndən sonra münaqişə həll olunacaq”

Siyasi ekspert Dağlıq Qarabağ konfliktinin həlli istiqamətində ABŞ-ın səylərinə diqqət çəkib. Onun sözlərinə görə Ağ Ev Qarabağ probleminin çözümünü  əsas prioritet elan edəndən sonra münaqişə öz həllini tapacaq. 

“ABŞ münaqişənin həllində həmişə fəallıq göstərib. İndiki vəziyyətdə Ukrayna ABŞ-ın prioritetidir. ABŞ Ukrayna məsələsinin üzərində möhkəm dayanıb və axıra qədər də belə davam edəcək. Bir gün Cənubi Qafqazda sülh və Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli ABŞ-ın prioriteti olacaq. O zaman məsələlər öz məcrasına düşəcək və problemlər həll olunacaq”-deyə V.Quluzadə bildirib.

“Minsk Qrupu münaqişənin həllinə heç bir xeyir vermir”

Analitik Minsk Qrupunun formatının dəyişməsi ilə bağlı suala belə aydınlıq gətirib: “Minsk Qrupu münaqişənin həllinə heç bir xeyir vermir. Nə qədər müzakirə ola bilər?”. 

Sabiq dövlət müşaviri onu da qeyd edib ki, Dağlıq Qarabağ probleminin ədalətli nizamlanmasında danışıqlar elə də rol oynamır. 

Ekspertin fikrincə, konfliktin danışıqlar yolu ilə tənzimlənməsi üçün gərək siyasi bünövrə olsun.

“Ermənilərin marağı Dağlıq Qarabağ probleminin tezliklə həll olunmasından ibarətdir”

V.Quluzadənin sözlərinə görə,  dünya danışıqlar üçün  siyasi atmosferə hazır olmalıdır. 

“Atmosfer nədən ibarət olmalıdır? Rusiya imperiya kimi çökməlidir. Bundan sonra Rusiyanın yaratdığı bütün münaqişələr həll olunacaq. Regiondakı bütün münaqişələri, erməni millətçiliyini Rusiya yaradıb. Rusiya Ermənistanı idarə edir. Kreml elə siyasət yürüdür ki, ermənilər Qarabağla bağlı hər hansı razılıqdan boyun qaçırır. Ermənilərin marağı Dağlıq Qarabağ probleminin tezliklə həll olunmasından ibarətdir. Ermənilər məsələnin həllinə razılıq verəndə Rusiya tərəfindən  müxtəlif vasitələrlə onlara təzyiq olunur. Ya parlament nümayəndələrini güllələyirlər, ya prezidenti işdən çıxarırlar. Ermənistanın keçmiş prezidenti Levon-Ter Petrosyan o zaman münaqişəni birbaşa Azərbaycanla həll etmək istəyəndə Moskva onu işindən kənarlaşdırdı. Serj Sərkisyan isə tam olaraq Rusiyanın nökərinə çevrilib”-deyə .V.Quluzadə şərh edib.

“RUSİYA İMPERİYASI ÖZ CANINI MAYDANDA TAPŞIRACAQ”

Gürcüstanın eks-prezidenti Mixail Saakaşvili Maydan qələbəsinin Rusiya imperiyasının sonu olacağını deyib. Musavat.com - un Ukryana mediasına istinadla verdiyi məlumata görə, Saakaşvili bu sözləri ABŞ-da Ukrayna pravoslav kilsəsinin Kiyev patriarxlığının başçısı Filaretlə görüşü zamanı söyləyib.

“Bu, həqiqətən də belədir. Vaxt gələcək, tarixçilər yazacaq ki, Rusiya imperiyası öz mövcudluğuna Kiyev Maydanında son verdi. Belə də olacaq. Xalq hökmən qalib gələcək və mən inanıram ki, bütün xalqları birləşdirən yaxşı bir aqibət və gələcək gerçəkləşəcək”, - deyə sabiq prezident bildirib. 

Musavat.com

Əhalisinin 76 faizi türk olan İrəvan ermənilərə necə verildi?

Qərbi Azərbaycanın (indiki Ermənistan) rus-erməni işğalı və azərbaycanlılara qarşı törədilmiş müdhiş cinayətlər haqqında tarixi faktlar

 İşğalçılıq siyasətini və bəşəri cinayətlərini gizlətmək üçün özləri barədə “əzabkeş”, “yazıq” obrazı yaratmağı bacaran dünya erməniləri 2015-ci ildə qondarma “erməni  soyqırımı”nın  100 illiyini “təntənəli” şəkildə qeyd etməyə hazırlaşır.

Tarixi həqiqətlərin saxtalaşdırılması işində mahir olan bədnam qonşularımızın, erməni ideoloqlarının və onların havadarlarının gerçək mahiyyətinin açılması istiqamətində bir sıra ciddi qaynaqlar var ki, onların zaman-zaman ictimailəşdirilməsinə, onların Azərbaycan və xarici oxucu auditoriyasına çatdırmağa ciddi zərurət var.

Səməndər Mehdiyev: “Bizə məxsus olan İrəvan xanlığının torpaqlarını tələb etməli və hansı yolla olursa-olsun həmin torpaqlara qayıtmaq uğrunda mübarizə aparmalıyıq”
Dünya Azərbaycanlıları Konqresinin Qərbi Azərbaycan (indiki Ermənistan) Nümayəndəliyinin rəhbəri Səməndər Mehdiyev tarixi sənədlərə və digər mənbələrə əsaslanaraq erməni vandalizmini və saxtakarlığını ifşa edən çox ciddi mətləbləri ortaya qoyub.

Bununla bağlı redaksiyamıza təqdim etdiyi müəllif yazısında S.Mehdiyev ermənilərin 99 ildir ki, hər il aprel ayının 24-də Azərbaycan xanlıqlarından biri olan İrəvan xanlığının mərkəzi sayılan İrəvan (Yerevan) şəhərinə toplaşdığını, Türkiyə və Azərbaycana tarixən düşmən olan bir sıra xarici dövlətlərin nümayəndələrinin iştirakı ilə 1915-ci ildə guya türklər tərəfindən ermənilərə qarşı törədilmiş “soyqrımı”nı yada saldığını,  öldürülmüş ermənilərin qisasını türk və müsəlmanlardan çıxmaq üçün quldur katolik keşişlərinin “xeyir-duasını” aldığını xatırladıb.

Hovannes Şahxatunyan: “390 il İrəvan xanlığını idarə edən 49 xanın hamısı Azərbaycan türkü olub”

Araşdırmaçı xatırladır ki, erməni tarixçilərinin belə bir çoxu bu torpaqların İrəvan xanlığının inzibati ərazisi olduğunu və azərbaycanlı xanlar tərəfindən idarə edildiyini təsdiqləyib: “Hətta erməni kahin Hovannes Şahxatunyanın tərtib etdiyi siyahıda göstərilir ki, 390 il (1441-1828) İrəvan xanlığını idarə edən 49 xanın hamısı Azərbaycan türkü olmuşdur. Hətta İrəvan xanlığının ərazisində yerləşən, bu gün də quldur yuvası kimi fəaliyyət göstərən erməni katolik kilsələrinin keşişlərini də İrəvan xanları təyin edirdilər. Xanların adları olan siyahı  "Erməni Sovet  Ensiklopediyası"nda öz əksini tapmışdır". S.Mehdiyev yazır ki, dünya ölkələrinin arxivlərində mövcud olan tarixi sənədlərə heç bir məhəl qoymayan daşnaklar  II Dünya müharibəsindən sonra yəhudilərin Almaniyadan təzminat almasından şirnikləşərək 1915-ci ildə bu “əzabkeş”, “yazıq” millətə qarşı guya Osmanlı Türkiyəsi tərəfindən “soyqırımı” törədildiyini iddia edir. Ancaq əslində XX əsrin əvvəllərində rus qoşunları və erməni silahlı dəstələrinin təkcə Türkiyədə deyil, Qərbi Azərbaycanda (indiki Ermənistan) türk və digər müsəlman xalqlara  qarşı kütləvi qırğınlar törətmələri tarixi sənədlərlə sübuta yetirilib.

S.Mehdiyev qeyd edir ki, tarixən əsası rus çarı I Pyotr tərəfindən qoyulan ermənilərin himayə edilməsi siyasəti sonralar digər rus çarları və Sovet Rusiyası tərəfindən davam etdirilib. Hələ 1876-cı ildə II Yekaterina ermənilərin xüsusi himayə edilməsi haqqında əmr imzalamış, 1802-ci ildə çar I Aleksandr  Sisyanova yazdığı məktubda ermənilərə münasibətini belə ifadə etmişdir: “Nə olursa-olsun ermənilər Azərbaycanın bu və ya digər xanlıqlarında məskunlaşdırılmalı və onlardan istifadə olunmalıdır”. Bu siyasət sonrakı illərdə də davam etdirildi. 1828-ci ilin mart ayının 21-də çar I Nikolayın əmri ilə Naxçıvan və İrəvan xanlıqlarının inzibatı ərazisində müvəqqəti “erməni vilayəti” yaradıldı və İrəvan (Yerevan) şəhəri paytaxt kimi ermənilərə “hədiyyə” edildi. Elə həmin ildə İranın Marağa şəhərindən 40 min erməni Dağlıq Qarabağa, 40 min erməni  isə İrəvan xanlığının ərazisinə köçürüldü.

Cigərxanyanın tarixi etirafı

Yeri gəlmişkən, Dağlıq Qarabağa köçürülən ermənilər 1978-ci ildə köçürülmələrinin 150 illik yubileyini təntənəli şəkildə  qeyd etmələrinə və buna aid abidə ucaltmalarına baxmayaraq ermənilər indi özlərini Dağlıq Qarabağın aborigen milləti sayır. Qarabağda məlum hadisələr başlayandan sonra isə ermənilər bu bölgənin “əsl sahibləri” olduqlarını iddia etmək üçün həmin abidəni yer üzündən sildilər. S.Mehdiyev araşdırma materialında bu barədə yazır: “Maraqlıdır ki, bir neçə il bundan qabaq SSRİ xalq artisti aktyor Armen Cigərxanyan müsahibə verərkən jurnalistə kobud şəkildə belə dedi: "Ay uşaq, mənim ulu babamın qəbri İranın Marağa şəhərindədir. Ad-familyaları da qəbir daşında yazılıb. Mən necə deyə bilərəm ki, ulu babam stepanakertlidir". İndi həmin A.Cigərxanyan ermənilər tərəfindən “arzuolunmaz şəxs” hesab edilərək  daşnak məclislərinə buraxılmır".

***
Sonralar ermənilər çar Rusiyasına arxalanaraq “Böyük Ermənistan” dövləti yaratmaq iddiasına düşdülər və İrəvan xanlığının ərazisində müvəqqəti “Erməni vilayəti”ni dövlət kimi formalaşdırmağa başladılar. Birinci növbədə  Qərbi Azərbaycanda (indiki Ermənistan) əhalinin milli tərkibinin sayını öz xeyirlərinə dəyişdirmək məqsədi ilə xarici ölkələrdən xanlığın ərazisinə erməniləri köçürmək, Azərbaycan türklərini dədə-baba yurdlarından qovaraq yerli əhaliyə aid bütün tarixi abidələri yer üzündən silmək, tarixi toponimləri dəyişdirmək və s. kimi planlarını həyata keçirməyə başladılar. XX əsrin əvvəllərində öz sələflərinin  yolunu davam etdirən Sovet Rusiyası və digər havadarlar “türksüz Ermənistan” yaratmaq məqsədi ilə ermənilərin planlarına rəvac verdilər.

İrəvan xanlığının tarixi torpaqları üzərində erməni dövləti yaratmaq üçün hələ XIX əsrin əvvəllərindən başlayaraq ermənilər aborigen əhalini zorla dədə-baba yurdlarından  qovub çıxarmaq prosesini mərhələ-mərhələ həyata keçirib. S.Mehdiyev tarixi reallıqları konkret faktlarla təqdim edir:

I mərhələ 1828-1905-ci illəri əhatə edib və 595.000 nəfər soydaşımız deportasiya edilib. II mərhələ 1905-1907-ci illərə təsadüf edib ki, bu zaman 275.000 azərbaycanlı yurdundan qovulub. III mərhələ 1914-1920-ci illəri (575.000 qovulub), IV mərhələ 1948-1953-cü illəri (105.000 azərbaycanlı deportasiya olunub), V mərhələ isə 1988-1990-cı illəri əhatə edib və nəticədə Qərbi Azərbaycandakı 250.000 azərbaycanlı son nəfərinədək deportasiyaya məruz qalıb. Bu illərdə azərbaycanlılara qarşı saysız-hesabsız qırğınlar törədilib, təxminən 900 minə qədər qərbi azərbaycanlı öldürülüb, yerli əhaliyə məxsus bütün əmlakları talan edilib, yurd-yuvası dağıdılıb, dinc əhaliyə 105 milyarddan çox ABŞ dolları həcmində maddi ziyan dəyib. Təkcə 1918-1920-ci illərdə daşnak Andronikin başçılığı ilə törədilmiş soyqırım zamanı 50 mindən çox Azərbaycan türkü və müsəlman əhali öldürülüb. 1948-1953-cü illər deportasiyası zamanı köçürülən 105 min əhalinin yarıdan çoxu (!) şəraitsizlik və aclıqdan qırılıb. Maraqlıdır ki, pambıqçılığın inkişafı adı altında yurdlarında zorla qovulan əhalinin köçürülməsi o zaman ölkə rəhbərləri olmuş M.C.Bağırov (Azərbaycan) və Q.Y.Haruyutunovun (Ermənistan) Stalinə göndərdikləri 3 dekabr 1947-ci il tarixli razılıq məktubu əsasında həyata keçirilib. Azərbaycanda deportasiya olunmuş həmin əhalinin məskunlaşması üçün ayrılmış vəsaitin yalnız 47%-i xərclənmişdir. Bu da minlərlə insanların aclıq və şəraitsizlikdən məhvinə səbəb olub.
Tarixi faktlar sübut edir ki, ermənilər Qərbi Azərbaycan əhalisini zorla qovub çıxarmaqla bərabər boşaldılmış yaşayış məntəqələrinə xarici ölkələrdən erməni əhalisinin köçürülməsini də müxtəlif dövrlərdə planlı şəkildə həyata keçiriblər. Bu proses 1928-ci ildən başlayaraq 1953-cü ilədək daha geniş miqyasda həyata keçirilib. Ancaq elə son onilliklərdə də işğal olunmuş Qarabağ ərazilərində Suriya erməniləri hesabına qanunsuz məskunlaşma prosesi həyata keçirilir.

Müəllif yazır ki, yalançı vədlərə inanaraq “Ermənistan”a axışan ermənilərlə yanaşı, müxtəlif ölkələrdə ayrı-ayrı millətlərə qarşı cinayət törətmiş, gizlənmək üçün  İrəvan xanlığının torpağında məskunlaşan  terrorçu ermənilər əhalinin sayını öz xeyirlərinə dəyişdirə bildilər.

Ermənilərin Azərbaycana böyük köçü

Azərbaycanın tarixi ərazilərinə böyük erməni köçünü S.Mehdiyev aşağıdakı kimi qruplaşdırıb və köçürülən ermənilərin sayına diqqət çəkib:

1 . 1928-ci ildən başlayaraq: - İrandan 40.000 , Türkiyədən 84.600, Suriyadan 30.000 nəfər.
2. 1914-1922-ci illərdə: - Türkiyədən 70.000, Fransadan 30.000 nəfər.
3. 1946-cı ildən başlayaraq: - İran, Suriya, Livan, Bolqarıstan, Yunanıstan, Rumıniyadan 409.000 nəfər.
4. 1947-ci ildə: - ABŞ, Fələstin, Suriya, Livan, Fransa, Misir, Bolqarıstan və Rumıniyadan 35.000 nəfər.
5.1948-1953-cü illərdə: - ABŞ, Suriya, Livan, Fransa, Misir, Bolqarıstan və Rumıniyadan 100.000 nəfər.
Ermənilərdən daha bir etiraf - 76 faiz azərbaycanlı!
Erməni yazarları Z.Lalayanın “Tarixi xatirələr” kitabında (II hissə), X.Hakopyan, S.Melikbaxşıyan və X.Barseğiyanın “Ermənistanın və ətraf rayonların toponimlər lüğəti” əsərində və Ermənistan Sovet Ensiklopediyasında birmənalı şəkildə təsdiq olunur ki, İrəvan xanlığının və ətraf rayonların əhalisinin 76%-dən çoxu (!!!) Azərbaycan türkləri və müsəlmanlar olmuşdur.

Erməni vandalları insanlara qarşı törətdikləri cinayətləri Qərbi Azərbaycanda (indiki Ermənistan) tarixi abidələrə də tətbiq edilib. Onlar türk-müsəlman izlərini itirmək üçün bütün tarixi abidələri yer üzündən siliblər.

S.Mehdiyev təkcə İrəvan şəhəri və onun ətrafında dağıdılmış böyük həcmli möhtəşəm tarixi abidələrin bir qismi haqqında faktları xatırladıb:

- İrəvan qalası, 1413-cü ildə inşa edilmişdi.

- 1510-cu ildə Şah İsmayılın əmri ilə İrəvanda inşa edilmiş Şah İsmayıl məscidi. (ermənilər 1918-ci ildə həmin məscidə türk və müsəlmanları dolduraraq od vurub yandırmışlar)
- 1510-cu ildə İrəvan sərdarı Əmirqulu xan Qacar tərəfindən ucaldılan, Hüseynəli xan tərəfindən 1782-ci ildə təkmilləşdirilən Sərdar qalası.

- 1604-cü ildə I Şah Abbasın inşa etdirdiyi , İrəvan qalası ərazisində,  Sərdar sarayının şərqində yerləşən I Şah Abbas məscidi.

- 1725-ci ildə Rəcəb Paşa tərəfindən İrəvan qalası yaxınlığında inşa edilmiş möhtəşəm məscid.

- Müxtəlif illərdə İrəvan qalası və onun ətrafında inşa edilmiş 8 məscid kompleksi.

- Sərdarabad qalası və s.

Müəllif yazır ki, ümumiyyətlə, Qərbi Azərbaycanın ayrı-ayrı bölgələrində 42, Üçmüədzin qəzasında 33 və Zəngəzur qəzasında 35 böyük həcmli tarixi abidələr dağıdılıb: “Ermənilər bu gün də öz iyrənc əməllərini davam etdirərək bütün toponimləri, o cümlədən bütün yaşayış məntəqələrinin adlarını dəyişdirməkdə davam edirlər. Dəyişdirilmiş adların sayı 590-dan çoxdur. Göründüyü kimi, ermənilər havadarlarının köməyi ilə XXI əsrin əvvəllərində Qərbi Azərbaycanla (indiki Ermənistan) bağlı bütün planlarını həyata keçirərək təkmillətli dövlət yaratmağa nail oldular. Əslində bu onların hünəri, qüdrəti deyil. Zəncirlənmiş quduz it simasında havadarlarına  tulalıq  missiyasını həyata keçirirlər. Vaxt gələcək, onların əsas himayəçisi olan Rusiyanın da qatı düşməninə çevriləcəklər”.
Ermənilər barədə tarixi həqiqətlər zaman-zaman qeyri-azərbaycanlı məşhurlar tərəfindən qeyd olunub. Rus yazıçısı V.Valeçko yazırdı: “Ermənilər tarix boyu tez-tez öz himayəçilərini dəyişmişlər; Roma, Bizans, İran, Rus, İngilis, Fransız, Türk... Tarix səhnəsində ermənilərə yeni-yeni himayədar çıxarkən, həmişə köhnə himayəçilərini satmışlar”. ABŞ  tədqiqatçısı Samuel Uimzin isə yazırdı: “Terrorçu xristian erməni dövlətinin bugünkü işğalçılıq siyasətinin təməlləri XIX əsrin sonlarında ”Erməni məsələsi" ortaya atılarkən qoyulmuşdur. Bu siyasət SSRİ dövründə də Ermənistanın rəsmi siyasəti olmuşdur".

S.Mehdiyev Dağlıq Qarabağın və ətraf ərazilərin düşməndən azad ediləcəyinə əmindir: “İndi biz Qərbi Azərbaycan  (indiki Ermənistan) dövlətindən bizə məxsus olan İrəvan xanlığının torpaqlarını tələb etməli və hansı yolla olursa-olsun həmin torpaqlara qayıtmaq uğrunda mübarizə aparmalıyıq. Bu məsələnin həllində Qərbi Azərbaycandan (indiki Ermənistan) deportasiya edilmiş və hər cür zorakılığa, terrorizmə və soyqırımına məruz qalmış qərbi azərbaycanlılar xüsusi fəallıq göstərməlidirlər”. Təşkilat rəhbər ermənilərin tarixi cinayətlərini unutmamağa, düşməndən qisas almağa çağırır: “Biz, qərbi azərbaycanlılar VƏTƏNİMİZƏ QAYIDIŞ missiyasını həyata keçirmək üçün bütün vasitələrdən istifadə etməli və tarixi düşmənlərimizdən QİSAS almalıyıq.  Ermənilərin tarix boyu terrorizm, soyqırımı, vandalizmi  "kişilik" əlaməti saydıqları və insanlığa xas olmayan əməlləri həyata keçirmək üçün yaratdıqları “Daşnakstyün”, “ASALA”, “Hnçaq”, “Ramkavar”və s. terror təşkilatlarının törətdikləri cinayətləri onların özlərinə qarşı törətməyin vaxtı çatıb".

Elşad PAŞASOY

İLHAM ƏLİYEV UKRAYNANIN XİLASI ÜÇÜN PUL AYIRIR

Avropa İttifaqının sensasion planı məlum oldu, 
Azərbaycan da bu plana dəstək verənlərdən biridir 

Avropa İttifaqının (Aİ) xarici siyasət üzrə ali komissarı Ketrin Eşton Brüsselin Ukraynadakı siyasi böhranının həllinə dair yeni planını təqdim etmək üçün Kiyevə gedir.
Virtualaz.org saytının "EU Observer” nəşrindən əldə etdiyi məlumata görə, bu plan siyasi böhranının həllinin əvəzində Kiyevə iri məbləğdə maliyyə yardımının edilməsini nəzərdə tutur. Məsələnin sensasion tərəfi odur ki, Azərbaycan da bu planda yer alanlardan biridir.
Xəbərə görə, plan fevralın 3-də Brüsseldə Avropa İttifaqının Siyasət və Təhlükəsizlik Komitəsinin iclasında müzakirə olunub. Ketrin Eştonun nümayəndələri Aİ ölkələrinin səfirlərinə planın bütün detallarını bildirməsə də bəzi detalları çatdırıblar. Plana görə, prezident Viktor Yanukoviç güzəştə gedərək müxalifətin qalan  tələblərini də yerinə yetirsə, Ukraynaya iri həcmdə maliyyə yardımı ediləcək.
K.Eştonun nümayəndələri məbləği açıqlamayıblar. Lakin deyiblər ki, pullar beynəlxalq sponsorlar qrupundan, o cümlədən Avropa İttifaqından, ABŞ-dan, habelə Azərbaycan, Yaponiya və Norveçdən daxil olacaq.
Komitənin iclasında həmçinin Litvanın Yanukoviçin yaxın ətrafına daxil olan şəxslərə qarşı sanksiyaların tətbiq olunmasına dair təşəbbüsü geniş dəstək qazanıb. Ketrin Eşton bu gün axşam Kiyevə səfər edir. Onun müxalifət və hakimiyyət nümayəndələri ilə danışıqları gözlənilir.

Avropa İttifaqının Ukraynaya yeni maliyyə yardımı təklifi Rusiyanın Ukraynaya vəd etdiyi 15 milyard dollarlıq krediti dondurmasından sonra irəli sürülür. Moskva həmçinin Yanukoviçi xəbərdar edib ki, Ukraynanın qaza görə 2,7 milyard dollar borcu yaranıb. Rusiya bu addımları Yanukoviçin müxalifətin irəli sürdüyü tələblərin bir neçəsini qəbul etməsindən, o cümlədən baş naziri istefaya göndərməsindən sonra atıb.
Brüsseldəki mənbə deyib ki, Aİ-nin təklif etdiyi maliyyə yardımının əvəzində Yanukoviç hökumətdə iqtisadiyyat bloku nazirliklərini müxalifət nümayəndələrinə verməli, seçki islahatları aparmalı, növbədənkənar prezident seçkilərinin vaxtını təyin etməli və prezidentin səlahiyyətlərinin azaldılaraq parlamentə verilməsini həyata keçirən onstitusiya düzəlişləri etməlidir.
Virtualaz.org Ukrayna mənbələrinə istinadən xəbər verir ki, Ketrin Eştonun səfəri ərəfəsində Avropa İttifaqının Kiyevdəki səfirləri Ali Radada görüşlər keçirir. Müxalifət liderləri də Ali Radaya dəvət olunub. Ukrayna parlamentinin binası qarşısında Azərbaycan səfirliyinin xidməti avtomobili də park edib və bu, ölkəmizin Kiyevdəki diplomatik təmsilçisinin Avropa İttifaqının sözügedən planı ilə bağlı müzakirələrdə yer aldığını göstərir.
Bəs Azərbaycan Ukrayna üçün pul ayırmağa niyə hazırdır və nədən rəsmi Bakı Aİ-nin bu ölkədə hakimiyyətin Qərbmeylli müxalifətə keçməsinə imkan yaradan planına dəstək verir?

Bu sualın cavabını Ukraynanın Azərbaycan üçün nə dərəcədə mühüm ölkə olmasında axtarmaq lazımdır. Çünki Ukraynada gedən proseslər Qərbin məğlubiyyəti və Rusiyanın qələbəsi ilə başa çatsa, o zaman Azərbaycanın da müstəqil siyasət yürütməsi xeyli çətinləşəcək.
Deməli, Azərbaycanın Aİ-nin Ukrayna planına yer alması bilavasitə ölkənin uzunmüddətli milli maraqları nəzərə alınmaqla atılmış riskli, eyni zamanda kifayət qədər cəsarətli addımdır.
Keçmiş sovet məkanında Azərbaycanla Ukrayna həmişə koordinasiyalı xarici siyasət yürüdüblər və təsadüfi deyil ki, ötən ilin payızında prezident Viktor Yanukoviç Aİ-nin Şərq Tərəfdaşlığı sammiti ərəfəsində - Avropa ilə assosiasiya sazişinə dair qərar qəbul etmək ərəfəsində olanda Azərbaycan prezidenti ilə məsləhətləşmələr aparmağa ehtiyac görmüşdü.
Həmin sammit ərəfəsində Kiyevə səfər edən prezident İlham Əliyev Viktor Yanukoviçlə onun iqamətgahında yüksək məxfilik şəraitində uzun müzakirələr aparmışdı. 

CHE GUEVARA-nın ÖLDÜKDƏN SONRA ÇANTASINDAN ÇIXAN NİTQ KİTABI

Kuba İnqilabının qabaqcıllarından və Fidel Castronun əqidə yoldaşı Argentinalı inqilabçı həkim Che Guevara, 1967-ci ildə Bolivyada tutulub öldürüldüyündə kürək çantasından, 
" Atatürkün Böyük NİTQi " kitabı çıxmışdır...

NİTQin Kuba İnqilabındakı yeri əslində daha əvvəlki illərə uzanır. Sosialist Kuba Respublika başçısı Fidel Castro, 12 May 1961 tarixində Havanada vəzifəli gənc Türkiyə diplomatı Bilal Şimşirdən "Atatürkün Böyük Nitq Kitabını" istər. ABŞın məlumatı olmaması xahişiylə edilən bu istək, Bilal Şimşir tərəfindən uzunca bir müddət sonra yerinə gətirilə bilər. İşdə, Fidel Castronun Atatürk heyranlığının qaynağı; İngiliscə "Nitq" kitabını özümsəyərək oxumasında və inqilabçı M. Kamal ATATÜRKün ilk antiemperyalist döyüşümünü zəfərə çatdıran "1919 Ruhu"ndan ilhamlanmasında yatır. 

 12 dekabr 1996da bir mükafat mərasimi üçün getdiyi Kubada Fidel Castro ilə görüşən Dursun ÖZDEN özünə "Türkiyədə solçu, qabaqcıl və inqilabçı gənclər; Che Guevara və Fidel Castronu çox sevirlər və sizləri mütləq öndər olaraq qəbul edirlər..." deyər. Bu sözlərə Castronun verdiyi cavab çox mənalıdır: "İnqilabçı M. Kamal ATATÜRK varkən, Türk gəncləri niyə özlərinə başqa öndər axtarırlar?... İnqilabçı ATATÜRK bizim və bütün məzlum xalqların əsil qaynağıdır..." 

Mart 1997 də Habitat Yığıncağı üçün İstanbula gələn Fidel Castro, etdiyi danışmada belə deyər: "Əsl inqilabçı M. Kamal Atatürkdür. Mən bir inqilab etdim, amma ONun etdiklərini əsla bacara bilməzdim. Əsla özünüzə başqa əsin qaynağı axtarışın..." Fidel Castronun bu sözləri qarşısında həyəcanlanmamaq mümkünmü? 

Bu məzmunda son illərdə Latın Amerika ölkələrində əsməkdə olan "milliçi və antiemperyalist küləkdə" Mustafa Kamal işığının təsiri yoxdurmu sizcə?...

O Mustafa Kamal işığıdır ki; şərqdən qərbə, cənubdan şimala, bir çox xalq hərəkətini və xalq öndərini təsir etmişdir. Məsələn, müasirləri Lenin və Churchill özünü həmişə təqdir etmişlər. Məsələn, 1935dəki Uzun Gediş əvvəlində Şankay Meydanında toplanan minlərlə Çinliyə səslənən Maonun ilk sözləri belədir: "Mən, Çinin Atatürküyəm.." Və 1948dən bu günə qədər, Çin Xalq Respublikasındakı 8. və 9. siniflərdə Yakınçağ Tarixi dərslərində Atatürk və Respublika İnqilabları oxudulur.

Mix.az
http://youtu.be/lOfo6VMFIHM

MƏHƏMMƏD ƏMİN RƏSULZADƏ - AZADLIQ VƏ MÜSTƏQİLLİK AŞİQİ

O, XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanın müstəqilliyi tarixində özünəməxsus şərəfli bir iz buraxmış, 100 ildən artıq sürən rus işğalına son qoyaraq, Şərqdə ilk demokratik respublika olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətini qurmuş və 23 ay ərzində ona uğurla rəhbərlik etmişdi. O, millətini sevirdi, lakin millətçi deyildi. O, vətənin azadlığı uğrunda mübarizə aparan bir azadlıq mücahidi kimi ömrünü bu müqəddəs amala həsr etmişdi. Harada olmasından, yaşamasından asılı olmayaraq, Azərbaycanın müstəqilliyi, onun yenidən azadlığa qovuşması uğrunda mübarizəsini bir an da olsa dayandırmırdı. Bəzən onu tanıyanlar heyrətə düşürdülər ki, bu qədər iradə inam, mübarizə və güc onda haradandır. Əslində o, özünə ilham, güc verən, onu yeni azadlıq mübarizələrinə səsləyən mənəvi və fiziki gücü Azərbaycanın gələcəyinə, onun azadlığına qovuşacağına olan ümidlərindən alırdı. Bu ilham və güc idi müstəqilliyimizi əldə etdiyimiz ilk günlərdə ona dedirdən: “Bir dəfə ucalan bayraq bir daha enməz”.

Hətta son nəfəsində belə Azərbaycanın yenidən müstəqilliyinə qovuşacağına olan ümidlərini itirməyərək üç dəfə “Azərbaycan, Azərbaycan, Azərbaycan”,-demiş və bu həsrətlə, bu arzu ilə də haqq dünyasına qovuşmuşdu. Necə deyərlər, onun Azərbaycan türklərinin azadlığı uğrunda apardığı mübarizə, siyasi uzaqgörənliklə Azərbaycanın xilas yolunu qardaş Türkiyə ilə ittifaqda görməsi və bununla bağlı nəinki Türkiyə, həm də türk xalqları arasında əbədiyyətə qədər davam edəcək qardaşlıq körpüsünün əsaslarını qoyması XX əsr türk dünyasının gələcəyini müəyyən edən müqəddəs bir amala, türk xalqlarının gələcəyinə işıq salan mayaka çevrildi. Bu böyük insan yanvar ayının 31-də 130 yaşı tamam olacaq Azərbaycan xalqının XX əsrdə yetişdirdiyi məşhur dövlət xadimlərindən biri olan Məhəmməd Əmin Rəsulzadə idi.

Uşaqlıq və gənclik illəri

Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin həyat yolu da özünəməxsus olub desək, səhv etmərik. 1881-ci ilin yanvar ayının 31-də Bakının ən qədim kəndlərindən biri hesab edilən Novxanıda dindar bir ailədə anadan olan Məhəmməd Əmin Rəsulzadə uşaqlıq yaşlarından azadlıqsevər, vətənpərvər kimi tərbiyə edilmişdi. Atası dindar olsa da, sivil düşüncə tərzinə malik olan, millətini, xalqını sevən bir şəxs kimi tanınırdı. Hələ kiçik yaşlarından o evlərinə gələn atasının dostları arasında Azərbaycanın kafirlərdən ( rus işğalçılarından) necə xilas olması yolları barədə gedən söz- söhbətin şahidi olmuş və eşitdikləri onda böyük izlər buraxmışdı. O, bu söhbətlərin hamısını maraqla dinləyir və başımıza gətirilən bütün bəlaların kökündə nəyin dayandığını tapmağa çalışırdı. Atası balaca Məhəmmədin yalnız dini deyil, həm də sivil təhsil almasını və onun açıqgözlü, müasir bir gənc kimi yetişməsini arzulayırdı. Bu məqsədlə də Məhəmməd Əmini məşhur pedaqoq, yazıçı və vətənpərvər bir ziyalı olan Sultan Məcid Qənizadənin müdiri olduğu ikinci “Rus-müsəlman” məktəbinə qoymuşdu. Bu məktəb o vaxt Bakıda olduqca məşhur təhsil ocağı hesab edilirdi. İmkanlı ailələrin əksəriyyəti övladlarını bu məktəbdə oxutmaq istəyirdilər. Qənizadə məktəbdə yeni, Avropa üsulu ilə dərs deyirdi və şagirdlərin açıqfikirli, müstəqil, sivil üşüncə tərzinə malik olan gənclər, əsl vətənpərvərlər kimi yetişməsinə çalışırdı. Qənzadənin müdiri olduğu məktəbdə Məhəmməd Əmin əsl vətənpərvər kimi yetişdi. Hələ bu məktəbdə oxuduğu illərdə o tez -tez Azərbaycanın keçmiş tarixi barədə müəllimlərinə suallar verər və onları bəzən çətin vəziyyətə salardı. Ona görə də, dəfələrlə müəllimləri hər şeyi bilmək istəyən Məhəmməd Əminin aramsız suallarından bezərək, ondan Qənizadəyə şikayət etmişdilər. Qənizadə onu yanına dəvət edəndə nə üçün çağrıldığını bilməyən Məhəmməd ona da keçmişimiz barədə suallar vermiş və bununla məşhur pedaqoqu çaş-baş salmışdı. O balaca Məhəmmədin başını nəvazişlə sığallayaraq: “Hər şeyin vaxtı var, oğlum məndən soruşduqlarının cavabını böyüyəndə özün də biləcəksən”,- demişdi.

Məhəmməd Əmin bu məktəbdə sonralar özünün dediyi kimi ilk həyat, vətən dərsini almış və bununla gələcəyinə atılan möhtəşəm bir körpünün əsası qoyulmuşdu.

Texniki məktəbdə siyasi cəhətdən yetkinləşdi

Bu məktəbdə oxuduğu illərdə o rus dilinə də dərindən yiyələnə bildi və bu, onun dünyagörüşünün daha dolğun formalaşmasında müəyyən rol oynadı. Qeyd edək ki, ötən əsrin 80-90-cı illərində Rusiyada siyasi canlanma hiss olnurdu və ölkədə inqilabi hərəkat get-gedə güclənməkdə idi. Təbii ki, bu işdə də gənclər fəal rol oynayırdılar. Rusiyada güclənən iniqlabi hərəkat imperiyanın əsas neft xəzinəsi hesab edilən Bakıya da təsir etməkdə və gənclər arasında milli azadlıq ideyalarının yayılmasına gətirib çxarmışdı. Bu baxımdan rusca artıq oxumağı bacaran Rəsulzadə Bakıya gəlib çatan az saylı rus qəzetlər ilə də bəzən tanış ola bilirdi. Qənizadənin məktəbində oxuduğu illərdə Azərbaycanın nə üçün belə ağır vəziyyətə düşdüyü barədəki suallarına cavab tapa bilməyən Məhəmməd Əmin buranı bitirərək texniki məktəbə daxil olanda daha da püxtələşmişdi. Texniki məktəbdə oxuduğu illərdə Rəsulzadənin siyasi dünyagörüşündə əsl inqilab baş verdi desək, səhv etmərik. O, burada oxuduğu illərdə Rusiyada gedən siyasi proseslərlə müəyyən qədər tanış ola bildi. Bu da, onun milli dünyagörüşünün formalaşmasında önəmli rol oynadı. Artıq o, xalqının geridə qalmasının səbəblərindən birini tapmışdı. Əsarət altında olması Azərbaycanı milli inkişafdan geri salaraq xəstə bir insana çevirmişdi. Bakıda çıxarılan neftdən əldə edilən gəlirlərin sadə azərbaycanlıların problemlərinin həllinə, onların təhsil almasına, mədəni inkişafına sərf edilməməsi Məhəmməd Əmində çarizmə qarşı nifrət oyatmışdı. Həmin dövrdə Rusiyada gənclər, xüsusən, tələbələr arasında çarizmə qarşı mübarizənin güclənməsi Bakıda da əks-səda verməkdə idi.

İlk siyasi qurum

Texniki məktəbdə oxuduğu illərdə Rəsulzadə xalqını əsarətdən xilas edə, onun mədəni inkişafına yardım edə biləcək siyasi bir qurumun yaradılmasına ehtiyac duyulduğunu hiss etməyə başlamışdı. Ona görə də texniki məktəbdə oxuduğu illərdə 17 yaşında ikən həyatını xalqının azadlığı uğrunda siyasi mübarizəyə həsr etmək qərarına gəldi. Bu məqsədlə də 1902-ci ildə gizli şəkildə “ Müsəlman Gənclik Təşkilatı”nı quraraq ona rəhbərlik etməyə başladı. Yeni qurum Azərbaycanın Rusiya tərəfindən işğalından sonra yaradılan ilk siyasi təşkilatlardan biri idi. Təşkilatın əsas məqsədi gənclər arasında milli, mədəni dəyərlərin təbliği və bunun əsasında onları çarizmə, əsarətə qarşı mübarizəyə hazırlamaq idi. Həqiqətən də, qısa müddətdə bu təşkilat tələbələr və gənclər arasında böyük maarifləndirmə işləri apararaq onların siyasi mübarizələrə hazırlanmasında önəmli rol oynadı. Olduqca gizli şəkildə fəaliyyət göstərən “Müsəlman Gənclik Təşkilatı” tələbələrin arasında geniş şöhrət tapmışdı. Rəsulzadə bacarıqla bu qurumu idarə edir, gənclər arasında siyasi təbliğatı uğurla həyata keçirirdi. Çar xəfiyyələri haradansa gizli qurumun fəaliyyətindən xəbər tutmuşdular, lakin onun kim tərəfindən idarə edildiyini müəyyən edə bilmirdilər. Bir sözlə “Müsəlman Gənclik Təşkilatı” Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin təşkilatçılıq bacarığının üzə çıxarılmasında önəml rol oynadı. Bu təşkilat həm də Məhəmməd Əminin siyasi baxımdan daha da yetkinləşməsi baxımından əsl həyat məktəbi rolunu oynadı. Amma Rəsulzadə çarizmə qarşı mübarizədə öz ətrafına daha çox insanları cəlb etmək istəyirdi. Ona görə də, təşkilatın fəaliyyətini genişləndirmək qərarına gələrək, “Müsəlman Gənclik Təşkilatı” əsasında “Müsəlman demokratik “Müsavat” cəmiyyəti” ni qurdu. Gizli şəkildə fəaliyyət göstərən bu qurum tezliklə ətrafına yüzlərlə adam toplaya və aydan-aya fəaliyyətini genişləndirməyə başladı. Təşkilat nəinki Azərbaycanda, həmçinin İranda da fəaliyyətini genişləndirməyə başlamışdı. Bu məqsədlə də “Müsəlman demokratik “Müsavat” cəmiyyəti” adı ilə gizli fəaliyyət göstərən təşkilatın bir qolu da İranda qurulmuşdu. Bir sözlə milli zəmində çarizmə qarşı siyasi mübarizənin əsası Azərbaycanda ilk dəfə Rəsulzadə tərəfindən qoyuldu. Təsadüfi deyil ki, Rəsulzadənin rəhbərlik etdiyi təşkilat iki il ərzində Azərbaycandakı əksər milli vətənpərvər qüvvələri öz ərafında toplaya və onları azadlıq uğrunda mübarizəyə istiqamətləndirə bildi. Qurum Rusiyadakı inqilab yönlü siyasi təşkilatlarla, o cümlədən Rusiya Sosial Demokrat Fəhlər Partiyası (RSDFP) ilə sıx əlaqələr qurmuşdu. Nəticədə 1904-cü ilin axırlarında RSDFP-nin Bakı komitəsi tərəfindən “Müsəlman demokratik “Müsavat” cəmiyyəti”nin əsasında “Müsəlman sosial-demokrat “Hümmət” təşkilatı” yaradıldı. Bu təşkilatın fəaliyyəti daha geniş və hərtərəfli idi. 1905-ci ildə Məşədi Əzizbəyov, Nəriman Nərimanov, S.M.Əfəndiyev və başqa inqilabçılar da “Müsəlman sosial-demokrat “Hümmət” təşkilatı”na üzv oldular. Siyasi mübarizəni daha da genişləndirmək və əhali arasında çarizmə qarşı təbliğatı gücləndirmək məqsədilə 1904-1905-ci illər təşkilatın “Hümmət” adlı qəzeti də nəşr edilib (cəmi 6 nömrə). Qəzetin əsas naşirlərindən biri Rəsulzadə idi. 1906-cı ildə “Hümmət” qəzeti çarizmin təzyiqlərinə tab gətirməyərək fəaliyyətini dayandırmağa məcbur oldu. Onun əsasında isə “Təkamül” qəzeti nəşr edilməyə başladı.

Həmin dövrdə Rusiyanın iri şəhərlərində siyasi mübarizələrinə görə təqib olunanların bir hissəsi həbs və sürgünlərdən xilas olmaq üçün Bakıya axışırdı. Bu da tezliklə Bakının çarizmə qarşı qızğın siyasi mübarizələr meydanına çevrilməsinə gətirib çıxardı.

Qeyd edək ki, gizli siyasi fəaliyyəti ilə paralel olaraq Rəsulzadə həmin dövrdə Bakıda nəşr olunan müxtəlif qəzetlərdə, o cümlədən “Şərqi Rus” qəzetində ədəbi məqalələrlə də çıxış edirdi.

"Zaman Azərbaycan"